Abstrakt
Wybuch wojny rosyjsko-ukraińskiej skłania do refleksji nad tym, jak godnie zachować się w sytuacjach zagrożenia życia. W szczególności w kontekście geograficznej bliskości tej wojny, jako że Polska graniczy zarówno z Rosją, jak i z Ukrainą. Skutkiem wojen są dramaty dotykające niewinnych ludzi, coraz większego znaczenia nabiera więc zapotrzebowanie na określone wzory zachowań w sytuacjach skrajnie trudnych. Warto zatem przypominać bohaterów, którzy do końca, często nawet w obliczu okrutnej śmierci, pozostali wierni najwyższym ideałom. Jednym z nich jest August Emil Fieldorf „Nil”, Żołnierz Niezłomny, czołowy przedstawiciel polskiego powojennego podziemia niepodległościowego, który zginął z rąk ludzi uwikłanych w zbrodniczy system radzieckiej Rosji. Generał był polskim patriotą, który dla Ojczyzny i jej obywateli poświęcił własne życie. W biografii Generała przykuwa uwagę heroizm, co predysponuje do bycia wzorem osobowym w wychowaniu do wartości. W artykule wykazano, że August Emil Fieldorf jest wzorem osoby prawdziwie dojrzałej, mobilizującej wychowanków do naśladownictwa. Dojrzałość zdefiniowano w ujęciu osobowościowym i za Zdzisławem Chlewińskim przytoczono jej trzy kryteria: traktowanie człowieka jako osoby, autonomia w myśleniu i działaniu oraz zdolność do rzetelnego wglądu w motywy swojego działania. Poddano analizie kwestię dotyczącą zachęcania młodzieży do naśladowania Generała w dążeniu do osiągnięcia dojrzałości. Wykazano, że Generał jako wzór osobowy może mobilizować do naśladownictwa z wykorzystaniem następujących, zaproponowanych przez Mariana Nowaka strategii wychowania do wartości: dysonansu, świadectwa i stymulacji. W artykule posłużono się wybranymi opracowaniami biografii Fieldorfa. Zwrócono uwagę na dynamiczny charakter kształtowania się jego dojrzałej osobowości–procesu trwającego przez całe życie. Podkreślono też, że koncepcja Zdzisława Chlewińskiego może być wykorzystana w kolejnych analizach potencjalnych kandydatów do bycia wzorem osoby prawdziwie dojrzałej.
Bibliografia
Bakiera, L., Harwas-Napierała, B. (2016). Wzory osobowe w rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Chlewiński, Z. (1991). Dojrzałość. Osobowość, sumienie, religijność, Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W Drodze”.
Ciostek, M. (2018). Jak mówić o patriotyzmie czasu wojny? Możliwości doboru tekstów na poziomie licealnym, Biografistyka Pedagogiczna, 1, 133-142. https://doi.org/10.36578/BP.2018.03.09
Denek, K. (2010). Wartości jako źródło edukacji. (W:) K. Denek, U. Morszczyńska, W. Morszczyński, S. Michałowski (Red.), Dziecko w świecie wartości. Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, 19-40, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Gajderowicz, M. (2018). Przekaz prawdy historycznej o obozach koncentracyjnych jako element wychowania patriotycznego, Biografistyka Pedagogiczna, 1, 101-112. https://doi.org/10.36578/BP.2018.03.07
Gogacz, M. (1999). Pedagogika chrześcijaństwa jako religii krzyża i zmartwychwstania. (W:) A. Rynio (Red.), Pedagogika katolicka. Zagadnienia wybrane, 59-67, Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej w Stalowej Woli.
Kukołowicz, T. (1998). Alternatywne ujęcia pedagogiki personalistycznej. (W:) B. Śliwerski (Red.), Pedagogika alternatywna – dylematy teorii i praktyki, 43-46, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kurczab-Redlich, K. (2014). Wowa, Wołodia, Władimir, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
Maj, A. (2006). Jan Paweł II wzorem osobowym wychowania ku wartościom. (W:) K. Chałas (Red.), Wychowanie ku wartościom w świetle nauczania Jana Pawła II. Elementy teorii i praktyki, 65-84, Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Mierzwiński, Z. (1990). Generałowie II Rzeczypospolitej, Warszawa: Wydawnictwo Polonia.
Nowak, A. (2022a). Polska i Rosja. Sąsiedztwo wolności i despotyzmu X-XXI wieku, Kraków: Biały Kruk.
Nowak, A. (2022b). Pierwsza zdrada zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Nowak, M. (1999). Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Okoń, W. (2007). Słownik Pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Oldham, J., Morris, L. (2014). Twój psychologiczny autoportret. Dlaczego czujesz, kochasz, myślisz, postępujesz właśnie tak, Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Pilecka-Optułowicz, Z. (2017). Mój ojciec. Wspomnienia, Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Płużański, T. (2015). Rotmistrz Pilecki i jego oprawcy, Warszawa: Wydawnictwo Fronda.
Roszkowski, W. (2019). Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, Kraków: Biały Kruk.
Roszkowski, W. (2020). Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji, Kraków: Biały Kruk.
Rynio, A. (2012). Pedagogiczne przesłanie błogosławionego Jana Pawła II gwarantem tożsamości pedagogiki chrześcijańskiej. (W:) A. Rynio, K. Braun, A. Lendzion, D. Opozda (Red.), Religijno-moralny wymiar rozwoju i wychowania, 57-76, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Rynio, A. (2018). Patriotic education in the teaching of God’s Servant – Cardinal Stefan Wyszyński, Studia Theologica Versaviensia, 2, 145-160.
Sabat, K. (2018). Nauczyciel wobec upowszechniania wiedzy o Żołnierzach Wyklętych, Biografistyka Pedagogiczna, 1, 113-131. https://doi.org/10.36578/BP.2018.03.08
Sala, W. (2022). Andrzej Szyja. Budowniczy. Miał godną podziwu siłę zmiany świata, Chrzanów: Klub Inteligencji Katolickiej w Katowicach.
Strąk, K. (2008). August Emil Fieldorf 1895-1953. (W:) J. Warzecha (Red.), 11 Dzielnych Ludzi. W 90 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, 101-109, Warszawa: Zakład Poligraficzny S-Print.
Śliwerski, B. (2015). Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Witkowski, H. (1984). Kedyw okręgu warszawskiego Armii Krajowej w latach 1943-1944, Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Wróblewska, H. (2021). Myślenie według świata wartości. Przestrzenie dialogu pedagogów serca, Biografistyka Pedagogiczna, 1, 230-246. https://doi.org/10.36578/BP.2021.06.23
Wywiał, P. (2013). Generał August Emil Fieldorf „Nil” (1895-1953), Kraków: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Zachenter, A. (2018). Generał „Nil”, Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 3, 105-121.
Zwoliński, A. (2015). Wychowanie do patriotyzmu, Labor et Educatio, 3, 355-375.