Słowa kluczowe
zaburzenia depresyjen
wsparcie społeczne
model adaptacji
Jak cytować
Abstrakt
Łuszczyca stanowi globalny problem dotykający około 1% populacji kaukaskiej, przyczyniając się nie tylko do problemów estetycznych, ale także do stygmatyzacji, izolacji społecznej i ogólnego obniżenia jakości życia. Przewlekły stan zapalny organizmu pacjenta sprzyja większej zapadalności na zaburzenia lękowe i depresyjne. Nowe metody leczenia, zwłaszcza przeciwciała monoklonalne, mogą stanowić pomost pomiędzy korzyściami fizycznymi a psychicznymi.
Praca przedstawia problematykę zaburzeń psychicznych u pacjentów chorujących na łuszczycę zwykłą oraz wpływ różnych wymiarów wsparcia społecznego na przebieg choroby. Poruszone zostały zagadnienia dotyczące etiopatogenezy łuszczycy, związku tej dermatozy ze zwiększoną częstością występowania zaburzeń psychicznych, a także dwukierunkowej relacji obu jednostek chorobowych.
Analizie poddane zostały 4 badania uwzględniające zmienne kliniczne, demograficzne oraz psychospołeczne. Opis każdego badania uwzględnia analizę statystyczną, operacjonalizację zmiennych oraz część poświęconą wnioskowaniu. W części poświęconej dyskusji wykazano silny związek wsparcia społecznego ze stanem psychicznym pacjentów dermatologicznych. Przedyskutowano również zintegrowane podejście do procesu terapeutycznego oraz korzyści wynikające z holistycznego ujęcia problemów związanych z przewlekłymi chorobami zapalnymi.
Teoria dwukierunkowości relacji między łuszczycą a depresją otwiera nowe możliwości dla klinicystów i psychologów. W pracy podkreślono, że korzystanie z sprawdzonych strategii radzenia sobie ze stresem, opierających się na różnych wymiarach wsparcia społecznego, może być istotnym czynnikiem ochronnym przed zaburzeniami psychicznymi związanymi z łuszczycą. Działania te mają potencjał wpływania nie tylko na dobrostan psychiczny pacjenta, ale również na zmniejszenie nasilenia objawów skórnych. W świetle tej hipotezy praca kładzie nacisk na implementację efektywnych strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych, co może przyczynić się do poprawy jakości życia pacjentów z łuszczycą zwykłą.
Bibliografia
Bakar, R.S., Jaapar, S.Z. S., Azmi, A.F., Aun, Y.C. (2021). Depression and anxiety among patients with psoriasis: A correlation with quality of life and associated factors. Journal of Taibah University Medical Sciences, 16(4), 491-496. https://doi.org/10.1016/j.jtumed.2021.02.008
Basińska, M.A., Lewandowska, P.N., Kasprzak, A. (2013). Wsparcie społeczne a zmęczenie życiem codziennym u opiekunów osób chorych na Alzheimera. Psychogeriatria Polska, 10(2), 49-58.
Bell, K.A., Balogh, E.A., Feldman, S.R. (2021). An update on the impact of depression on the treatment of psoriasis. Expert Opinion on Pharmacotherapy, 22(6), 695-703. https://doi.org/10.1080/14656566.2020.1849141
Bulat, V., Situm, M., Delas Azdajic, M., Lovric, I., Dediol, I. (2020). Study on the Impact of Psoriasis on Quality of Life: Psychological, Social and Financial Implications. Psychiatria Danubina, 32, (Suppl 4), 553-561. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33212463
Crocq, M.A. (2015). A history of anxiety: from Hippocrates to DSM. Dialogues in Clinical Neuroscience, 17(3), 319-325. https://doi.org/10.31887/DCNS.2015.17.3/macrocq
Ghorbanibirgani, A., Fallahi-Khoshknab, M., Zarea, K., Abedi, H. (2016). The Lived Experience of Psoriasis Patients from Social Stigma and Rejection: A Qualitative Study. Iranian Red Crescent Medical Journal, 18(7), e27893. https://doi.org/10.5812/ircmj.27893
Gonzalez-Parra, S., Dauden, E. (2019). Psoriasis y depresión: el papel de la inflamación. Psoriasis and Depression: The Role of Inflammation. Actas Dermosifiliograficas (Engl Ed), 110(1), 12-19. https://doi.org/10.1016/j.ad.2018.05.009
Grover, S., Mehra, A., Dogra, S., Hazari, N., Malhora, N., Narang, T., Sahoo, S., Sharma, S., Handa, S., Avasthi, A. (2021a). Internalized Stigma and Psychiatric Morbidity among Patients with Psoriasis: A Study from North India. Indian Dermatology Online Journal, 12(1), 97-104. https://doi.org/10.4103/idoj.IDOJ_345_20
Grover, S., Mehra, A., Dogra, S., Hazari, N., Malhora, N., Narang, T., Sahoo, S., Sharma, S., Handa, S., Avasthi, A. (2021b). Stigma Experienced by the Caregivers of Patients with Chronic Plaque Psoriasis. Indian Dermatology Online Journal, 12(1), 110-115. https://doi.org/10.4103/idoj.IDOJ_358_20
Haduch, I. Hawro, T., Miniszewska, J., Chodkiewicz, J., Sysa-Jędrzejowska, A. Zalewska-Janowska, A. (2008). Social support and general mental health status in psoriatic patients. Dermatologia Kliniczna, 10, 9-13.
Hassani, F., Koraei, A., Yaghoobi, R., Zarea, K. (2021). An evaluating of the relationship between body image, body satisfaction, depression, marital quality, and self-esteem in patients with psoriasis. Psychology Health & Medicine, 26(4), 467-477. https://doi.org/10.1080/13548506.2020.1766093
Holsken, S., Krefting, F., Schedlowski, M., Sondermann, W. (2021). Common Fundamentals of Psoriasis and Depression. Acta Dermato-Venereologica, 101(11), adv00609. https://doi.org/10.2340/actadv.v101.565
Janowski, K., Pankowski, D., Wytrychiewicz-Pankowska, K. (2021). Wsparcie społeczne a akceptacja życia z chorobą u młodych dorosłych chorych na cukrzycę typu I. (In:) J. Piekarska, A. Studzińska (eds.), Perspektywy w psychologii, 155-166. Warszawa: Wydawnictwo AEH.
Janowski, K., Steuden, S., Pietrzak, A., Krasowska, D., Kaczmarek, L., Gradus, I., Chodorowska, G. (2012). Social support and adaptation to the disease in men and women with psoriasis. Archives of Dermatological Research, 304(6), 421-432. https://doi.org/10.1007/s00403-012-1235-3
Jing, D., Xiao, H., Shen, M., Chen, X., Han, X., Kuang, Y., Zhu, W., Xiao, Y. (2021). Association of Psoriasis With Anxiety and Depression: A Case-Control Study in Chinese Patients. Frontiers in Medicine, 8, 771645. https://doi.org/10.3389/fmed.2021.771645
Koo, J., Marangell, L.B., Nakamura, M., Armstrong, A., Jeon, C., Bhutani, T., Wu, J.J. (2017). Depression and suicidality in psoriasis: review of the literature including the cytokine theory of depression. Journal of European Academy of Dermatology and Venereology, 31(12), 1999-2009. https://doi.org/10.1111/jdv.14460
Krishnadas, R., Nicol, A., Sassarini, J., Puri, N., Burden, A.D., Leman, J., Combet, E., Pimlott, S., Hadley, D., McInnes, I.B., Cavanagh, J. (2016). Circulating tumour necrosis factor is highly correlated with brainstem serotonin transporter availability in humans. Brain Behavior and Immunity, 51, 29-38. https://doi.org/10.1016/j.bbi.2015.08.005
Lakuta, P., Marcinkiewicz, K., Bergler-Czop, B., Brzezinska-Wcislo, L. (2017). How does stigma affect people with psoriasis? Advances in Dermatology and Allergology / Postępy Dermatologii i Alergologii, 34(1), 36-41. https://doi.org/10.5114/pdia.2016.62286
Lakuta, P., Marcinkiewicz, K., Bergler-Czop, B., Brzezinska-Wcislo, L., Slomian, A. (2018). Associations between site of skin lesions and depression, social anxiety, body-related emotions and feelings of stigmatization in psoriasis patients. Advances in Dermatology and Allergology / Postępy Dermatologii i Alergologii, 35(1), 60-66. https://doi.org/10.5114/pdia.2016.62287
Lamb, R.C., Matcham, F., Turner, M.A., Rayner, L., Simpson, A., Hotopf, M., Barker, J., Jackson, K., Smith, C.H. (2017). Screening for anxiety and depression in people with psoriasis: a cross-sectional study in a tertiary referral setting. British Journal of Dermatology, 176(4), 1028-1034. https://doi.org/10.1111/bjd.14833
Lambert, J.L. W., Segaert, S., Ghislain, P.D., Hillary, T., Nikkels, A., Willaert, F., Lambert, J., Speeckaert, R. (2020). Practical recommendations for systemic treatment in psoriasis according to age, pregnancy, metabolic syndrome, mental health, psoriasis subtype and treatment history (BETA-PSO: Belgian Evidence-based Treatment Advice in Psoriasis; part 1). Journal of European Academy of Dermatology and Venereology, 34(8), 1654-1665. https://doi.org/10.1111/jdv.16684
Maqbool, S., Ihtesham, A., Langove, M.N., Jamal, S., Jamal, T., Safian, H.A. (2021). Neuro-dermatological association between psoriasis and depression: an immune-mediated inflammatory process validating skin-brain axis theory. AIMS Neuroscience, 8(3), 340-354. https://doi.org/10.3934/Neuroscience.2021018
Parisi, R., Iskandar, I.Y. K., Kontopantelis, E., Augustin, M., Griffiths, C.E.M., Ashcroft, D.M., Global Psoriasis, A. (2020). National, regional, and worldwide epidemiology of psoriasis: systematic analysis and modelling study. British Medical Journal, 369, m1590. https://doi.org/10.1136/bmj.m1590
Picardi, A., Mazzotti, E., Gaetano, P., Cattaruzza, M.S., Baliva, G., Melchi, C.F., Biondi, M., Pasquini, P. (2005). Stress, social support, emotional regulation, and exacerbation of diffuse plaque psoriasis. Psychosomatics, 46(6), 556-564. https://doi.org/10.1176/appi.psy.46.6.556
Pollo, C.F., Miot, H.A., Matos, T.D.S., de Souza, J.M., Jorge, M.F.S., Miot, L.D. B., Meneguin, S. (2021). Prevalence and factors associated with depression and anxiety in patients with psoriasis. Journal of Clinical Nursing, 30(3-4), 572-580. https://doi.org/10.1111/jocn.15577
Sahi, F.M., Masood, A., Danawar, N.A., Mekaiel, A., Malik, B.H. (2020). Association Between Psoriasis and Depression: A Traditional Review. Cureus, 12(8), e9708. https://doi.org/10.7759/cureus.9708
Sakson-Obada, O., Pawlaczyk, M., Gerke, K., Adamski, Z. (2017). Acceptance of psoriasis in the context of body image, body experience, and social support. Health Psychology Report, 5(3), 251-257. https://doi.org/10.5114/hpr.2017.63824
Schreurs, K.M., Colland, V.T., Kuijer, R.G., de Ridder, D.T., van Elderen, T. (2003). Development, content, and process evaluation of a short self-management intervention in patients with chronic diseases requiring self-care behaviours. Patient Education and Counseling, 51(2), 133-141. https://doi.org/10.1016/s0738-3991(02)00197-0
Schreurs, K.M., de Ridder, D.T. (1997). Integration of coping and social support perspectives: implications for the study of adaptation to chronic diseases. Clinical Psychology Review, 17(1), 89-112. https://doi.org/10.1016/s0272-7358(96)00050-5
Wojtyna, E., Lakuta, P., Marcinkiewicz, K., Bergler-Czop, B., Brzezinska-Wcislo, L. (2017). Gender, Body Image and Social Support: Biopsychosocial Deter-minants of Depression Among Patients with Psoriasis. Acta Dermato-Venereologica, 97(1), 91-97. https://doi.org/10.2340/00015555-2483
Włodarczyk, D. (1999). Wsparcie społeczne a radzenie sobie ze stresem u chorych po zawale serca. Przegląd Psychologiczny, 4, 95-113.
Sęk, H., & Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. PWN.
Yildirim, F.E., Seremet, S., Afsar, F.S., Yildiz, I., Iyidogan, E. (2020). Evaluation of Social Anxiety Levels and Related Factors in Psoriasis Patients: A Controlled, Cross-Sectional Study. Noropsikiyatr Arsivi, 57(2), 148-153. https://doi.org/10.29399/npa.24854