Dialog kultur? Edukacja w językach europejskich w Afryce Subsaharyjskiej na przykładzie Madagaskaru
pdf

Słowa kluczowe

dialog kultur, edukacja międzykulturowa, kultura rodzima, malgaski uczeń, nauczanie w językach obcych

Jak cytować

Lendzion, K. (2020). Dialog kultur? Edukacja w językach europejskich w Afryce Subsaharyjskiej na przykładzie Madagaskaru. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 42(2), 381-394. https://doi.org/10.34766/fetr.v42i2.248
Język / Language
Słowa kluczowe

Abstrakt

Na Madagaskarze, tak jak w innych krajach Afryki Subsaharyjskiej, nauczanie od poziomu gimnazjum, prowadzone jest w języku europejskim. Malgaskie dzieci, które w środowisku rodzinnym i sąsiedzkim, posługują się wyłącznie rodzimym językiem, w szkole mają styczność z językiem francuskim, a tym samym z kulturą europejską. Należy zaznaczyć, że nauka języka obcego nie ogranicza się tylko do przyswojenia określonych systemów znaków i struktur formalnych przez uczniów ale jest to także płaszczyzna spotkania kultur. Dlatego też edukacja językowa powinna opierać się na wytycznych edukacji międzykulturowej, której istotą jest dialogu kultur, uwzględniający bogactwo i niepowtarzalność, każdej z nich.

Autorka w 2016 i 2018 roku przeprowadziła badania terenowe wśród malgaskich uczniów. Pytania dotyczyły m.in. ich stosunku do języków – malgaskiego i francuskiego, którymi malgaska młodzież posługuje się w środowisku rodzinnym i szkolnym. Zebrany materiał wskazuje, że malgaski program nauczania nie bazuje na dialogu kultur. Język rodzimy, a tym samym kultura malgaska jest
w procesie edukacji deprecjonowana. W swoich wypowiedziach uczniowie zaznaczali, że rodzimy język malgaski ma dla nich wysoką wartość symboliczną, jest wyznacznikiem ich tożsamości narodowej, ale jednocześnie jest to język o niskiej wartości w sferze edukacji i pracy. Natomiast język francuski cieszy się wysokim prestiżem wśród uczniów, jako język nauki, kultury i nowoczesnych technologii. Jest to język kojarzony z sukcesem oraz z osobami wykształconymi. Często też badani przeszacowują jego znaczenie we współczesnym świecie.

https://doi.org/10.34766/fetr.v42i2.248
pdf

Bibliografia

Achtelik, A., Niesporek-Szmburska, B. (2012). Dialog kultur, czyli o podręczniku dla dzieci do nauczania języka polskiego jako drugiego, Postscriptum Polonistyczne, 2(10), 199-218.

Bartmiński, J. (2007). Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Bernstein, B. (2005). Class, Codes and Control, volume I: Theoretical Studies towards a Sociology of Language, Taylor & Francis e-Library, e-book.

Bielecka-Prus, B. (2010). Transmisja kultury w rodzinie i w szkole. Teoria Basila Bernsteina, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bochno, E. (2008). Szkolne rozmowy nauczycielek i uczniów w kontekście teorii Basila Bernsteina, (w:) A. Horolets (red.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, 236-250. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Bronk, A., Salamucha, A. (2010). Dialog jako droga do prawdy o człowieku, Pedagogia Christiana, 1 (25), 11-32.

Dahl, Q. (2011). Linguistic policy challenges in Madagascar, (in:) Ch. Thornell, K. Legère (eds.), North-South contributions to African languages, 51-80, Köln: Rüdiger Köppe Verlag.

Gouleta, E. (2006). Language Learning and Linguistic Policy in Education: Considerations for Successful Bilingual Programs in Madagascar, norad.no/globalassets/import-2162015-80434-am/www.norad.no-ny/filarkiv/language-learning-and-linguistic-policy-in-education-final-report.pdf?id=5472 (pobrano 19.05.2017).

Grzybowski, P.P. (2007). Edukacja w warunkach zróżnicowania kulturowego, Przegląd Pedagogiczny, 1, 57-68.

Jaskuła, S., Korporowicz, L. (2013). Międzykulturowa kompetencja komunikacyjna jako transgresja, Pogranicze. Studia Społeczne, Tom XXI, 121-138.

Jaskuła, S., Korporowicz, L. (2017). Współczesne paradygmaty dialogu międzykulturowego, Edukacja humanistyczna, 2 (37), 33-43.

Kurcz, I. (2007). Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Lendzion, K. (2015). Madagaskar – demokracja i liberalny kapitalizm a rozwój kraju,

(w:) G. Chimiak, W. Misztal (red.), Obywatele wobec kryzysu: uśpieni czy innowatorzy? 211-230, Warszawa: IFIS PAN.

Lendzion, K. (2016). Prawo dzieci do edukacji a jakość nauczania na Madagaskarze

w szkołach elementarnych, Annales Missiologici Posnanienses, 21, 169-182.

Lendzion, K. (2017). Dylematy wyboru języka edukacji szkolnej na Madagaskarze a system edukacji konfesyjnej, (w:) M. Sroczyńska, S.H. Zaręba (red.), Kościoły i religie. Współczesne wymiary reprezentacji i partycypacji, 329-344, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Lendzion, K. (2019). Dwa języki – dwa światy. Język francuski i malgaski w edukacji szkolnej na Madagaskarze, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Lewowicki, T. (2014). Edukacja międzykulturowa – od lokalnych sukcesów ku globalnym przesłaniom i oddziaływaniom, Edukacja Międzykulturowa, 3, 19-38.

Nikitorowicz, J. (2018a). Odpowiedzialność edukacji za kreowanie dialogu międzykulturowego, Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 1 (6), 76-88.

Nikitorowicz, J. (2018b). Edukacja międzykulturowa w procesie wspierania rozwoju tożsamości w warunkach wielokulturowości, Kultura i Edukacja, 3 (121), 55–68.

Radziewicz-Winnicki, A. (2004). Społeczeństwo w trakcie zmiany, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ramiandrarivo, N.T. (2010). La littérature malgache d’expression française, une littérature en exil, une littérature de l’exil, une littérature des exilés, Littératures. Université de la Sorbonne nouvelle - Paris III, https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00834726/document [pobrano: 12.06.2018].

Randriamasitianas, G.D. (2014). Ecoliers malgches, espace urbain et rencontre de l’autre, (in:) D.T. Razafindratsimba, V. Ranaivo (eds.),Enseigner et apprendre les langues

à Madagascar: quelle(s) entrée(s) au XXI ème siècle?, Actes du séminaire universitaire national 9-10 juillet 2014, l’Université d’Antanananrivo, 69-83, Antananarivo: Ambassade de France à Madagascar, Institut Français de Madagascar.

Reuter, K.E, Venart, L.C. (2014). Education in Madagascar: A Guide on the State of the Educational System, Needed Reforms and Strategies for Improvement, University of Mauritius Research Journal, 20, 196-235.

Safonova, V.V. (2014). Communicative Education in the Context of the Dialogue of Cultures and Civilisations, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 154, 57-63, doi: 10.1016/j.sbspro.2014.10.112.

UNESCO (2009). Unesco World Report. Investing in Cultural Diversity and Intercultural Dialogue. Paris: United Nations Educational, Cultural and Scientific Organization. https://www.un.org/en/events/culturaldiversityday/pdf/Investing_in_cultural_diversity.pdf (pobrano: 15.04.2020).

Urban, J. (2017). Edukacja międzykulturowa – założenia i pewna jej egzemplifikacja. Na przykładzie działalności Gimnazjum z węgierskim językiem wykładowym

w Nowych Zamkach na Słowacji,. Edukacja Międzykulturowa, 2 (7), 123-134.

Wendland, M. (2011). Konstruktywizm komunikacyjny, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.

Żółkowska, T. (2013). Ja, Ty, Inny – dialog? Studia Edukacyjne, 28, 17-30.

Żydek-Bednarczuk, U. (2015). Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja międzykulturowa

w glottodydaktyce, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

##plugins.generic.usageStats.downloads##

##plugins.generic.usageStats.noStats##