Słowa kluczowe
postawa rodzicielska
nonkonformista
konformista
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie percepcji postaw rodzicielskich osób nonkonformistycznych i konformistycznych, w kontekście komunikacji rodziców z dziećmi, w której wyraża się szczególnie komponent emocjonalno-motywacyjny postawy rodziców. Analizowano wyniki 440 badanych osób. W badaniach zastosowano Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH III, Kwestionariusz Portretów PVQ 40 oraz Kwestionariusz Stosunków między Rodzicami a Dziećmi. Analiza wyników badań pozwala na sformułowanie wniosku, że konformiści spostrzegają ojca jako kochającego, nonkonformiści pozorni widzą matkę jako (nie)wymagającą i odrzucającą, zaś nonkonformizm pozorny maleje jeśli matka jest wymagająca. Postawy te znajdują odzwierciedlenie w komunikacji rodziców z dziećmi. Wyniki badań mogą być inspirujące teoretycznie oraz przydatne do działań edukacyjnych, profilaktycznych czy też terapeutycznych.Bibliografia
Asch S.E. (1956). Studies of independence and conformity: A minority of one against a unanimous majority, Psychological Monographs: General and Applied, 70(9), 1–70.
Bernacka R.E. (2009). KANH III Questionnaire of Creative Behaviour – presentation of the revised version, (w:) Psychologia twórczości. Nowe Horyzonty, Psychology of Creativity. New Approaches, S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska, A. Zawadzka (red.) (169–175), Lublin: UMCS.
Bernacka R.E. (2009b). Parental attitudes in the perception of constructive and apparent non–conformists, (w:) Psychologia twórczości. Nowe Horyzonty, Psychology of Creativity. New Approaches, S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska, A. Zawadzka (red.) (226–234), Lublin: UMCS.
Bernacka R.E. (2014). Nonkonformizm jako cecha osobowości Polaków trzech pokoleń, Chowanna, 2(43), 215–234.
Bernacka R.E., Popek S., Gierczyk M. (2016). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH III – prezentacja właściwości psychometrycznych, Annales Paedagogia – Psychologia Sectio J, XXIX, 3, 33–57.
Bernacka R.E. (2017). Predyktory nonkonformizmu pozornego, Lublin: UMCS.
Bohner G., Wanke M. (2004), Postawy i zmiany postaw, Gdańsk: GWP.
Braun-Gałkowska M. (2001). Być ojcem, (w:) Oblicza ojcostwa, D. Kornas-Biela (red.) (201–210), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Ciarrochi J., Chan A., Caputi P. Roberts R. (2001). Measuring emotional intelligence, (w:) Emotional intelligence in everyday life: A scientific inquiry, J.D. Mayer, J. Ciarrochi, J.P. Forgas (red.) (25–45), Philadelphia, PA: Psychology Press.
Cieciuch J., Zaleski Z. (2011). Polska adaptacja Portretowego Kwestionariusza Wartości Shaloma Schwartza, Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 251–262.
Danieluk B. (2010). Zastosowanie regresji logistycznej w badaniach eksperymentalnych, Psychologia Społeczna, 2–3 (14), 199–216.
Erikson E. (1980). Identity and the Life Cycle, New York–London: W.W. Norton & Company.
Fromm E. (1970), Ucieczka od wolności, Warszawa: Czytelnik.
Fan F. (2010). The relationship between parental control and student’s academic achievement in social studies, Research in Education, 84(1), 82–86.
Fürst G., Lubart T. (2017). An Integrative Approach to the Creative Personality. Beyond the Big Five Paradigm, (w:) The Cambridge Handbook of Creativity and Personality Research, G.J. Feist, R. Reiter-Palmon, J.C. Kaufman (red.) (140–163), Cambridge: Cambridge University Press.
Gute G., Gute D., Nakamura J., Csikszentmihalyi M. (2008). The early lives of highly creative persons: the influence of the complex family, Creativity Research Journal, 20, 343–357.
Karwowski M. (2010). Kreatywność – feeria rozumień, uwikłań, powodów. Teoretyczno–empiryczna prolegomena, (w:) Kreatywność (nie tylko) w klasie szkolnej, M. Karwowski, A. Gajda (red.) (12–44), Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Karwowski M., Gralewski J. (2013). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH (konstruktywnie krytyczna) analiza psychometryczna, (w:) Barwy twórczości, M. Kuśpit (red.) (211–243), Lublin: UMCS.
Karwowski M., Jankowska D. (2016). Four Faces of Creativity at School, (w:)Nurturing creativity in the classroom. Nurturing creativity in the classroom, R.A. Beghetto, J.C. Kaufman (red.) (337–354), New York, NY: Cambridge University Press.
Karwowski M. (2017). Subordinated and Rebellious Creativity at School, (w:) Creative Contradictions in Education. Cross Disciplinary Paradoxes and Perspectives, R.A. Beghetto, B. Sriraman (red.) (89–115), Springer International Publishing Switzerland.
Kahneman D., Slovic P., Tversky A. (eds.) (1980). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases, Cambridge, MA: Cambridge University Press.
Kowalski W. (1984). Kwestionariusz stosunków między rodzicami i dziećmi A. Roe i M. Siegelmana, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji.
Kozielecki J. (2001). Psychotransgresjonizm, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Mendecka G., Góra B. (1993). Zmienne życia rodzinnego a rozwój zdolności twórczych, Częstochowa: WSP.
Mendecka G. (1995). Characteristics of father and development of creativity in their sons, European Journal for High Ability, 6, 91–99.
Mendecka G. (1996). Attitudes of parents and development of creativity, (w:) Fostering the Growth of High Ability: European Perspectives, A.J. Croppley, D. Dehn (red.) (563–570), New Jersey: Ablex Publishing Corporation Norwood.
Mendecka G. (2003). Środowisko rodzinne w percepcji osób aktywnych twórczo, Częstochowa: WSP.
Mendecka G. (2006). Rodzinne uwarunkowania rozwoju postaw twórczych i ich aplikacja w pracy nauczycieli szkół plastycznych,(w:) Dylematy edukacji artystycznej, W. Limont, K. Nielek-Zawadzka (red.) (203–220), Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mendecka G. (2009). Ojciec a twórczy rozwój dziecka, (w:) Psychologia twórczości. Nowehoryzonty. Psychology of creativity. New approaches, S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska, A. Zawadzka (red.) (216–226), Lublin: UMCS.
Nisbett R., Ross L. (1980). Human inference: Strategies and shortcomings of social judgment, Englewood Cliffs, NJ: Prentice–Hall.
Plopa M. (2006). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Plopa M. (2008). Psychologia rodziny: teoria i badania, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Plopa M. (2011). Psychologia rodziny: teoria i badania, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Popek S. (1989). Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH,Lublin: UMCS.
Popek S. (2001). Człowiek jako jednostka twórcza, Lublin: UMCS.
PopekS. (2004). Konformizm–nonkonformizm jako osobowościowy mechanizm kształtujący przemienność stosunków społeczno ustrojowych, (w:) Twórczość w teorii i praktyce, S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska (red.) (47–55),Lublin: UMCS.
Popek S. (2015). W kręgu aktywności twórczej, Lublin: UMCS.
Pufal-Struzik I., Szewczyk A. (2014). Functionality of the Family System in the Perception of Adolescent Students with Different Levels of Creative Attitudes. Creativity Theories –Research – Application, 1(1), 119–130.
Rembowski J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie, Warszawa: PWN.
Roe A., Siegelman M. (1963). A parent –child Relations Questionnaire, Child Development, 34, 355–369.
Rogers C.R. (1959). Towards a Theory of Creativity, (w:)Creativity and Its Cultivation, H.H. Anderson (red.) (69–82), New York: Harper and Brothers.
Ryś M. (2003). Relacje wewnątrzrodzinne w świetle badań psychologicznych, (w:) Oblicze współczesnej rodziny polskiej, B. Mierzwiński, E. Dybowska (red.) (29–45). Kraków:Wydawnictwo WAM.
Schwartz S. (1992). Universals in the contentand structure of values; Theoretical advances
and empirical test in 20 countries, Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1–65.
Schwartz S. (1999). A Theory of Cultural Values and Some Implications for Work, Applied Psychology, 48, 23–47.
Wojciszke B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa: Scholar.
Wysocka I., Tokarz A. (2009). Dwa typy samooceny a postawy twórcze i zachowania twórcze młodzieży liceum ogólnokształcącego, plastycznego i ekonomicznego, (w:) Psychologia twórczości. Nowe horyzonty. Psychology of creativity. New approaches, S. Popek, R.E. Bernacka, C.W. Domański, B. Gawda, D. Turska, A. Zawadzka (red.) (119–127), Lublin: UMCS.
Yewchuk C.R., Schlosser G.A. (1995). Characteristics of the parents of eminent Canadian women, Roeper Review, 18(1), 78–84.
Zawadzki R. (2011). Wychowanie do podmiotowości i kreatywności, Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Ziemska M. (1973). Postawy rodzicielskie, Warszawa: WP.
Ziemska M. (1980). Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowość dziecka, (w:) Rodzina i dziecko, M. Ziemska (red.) (155–197), Warszawa: PWN.