Keywords
domestic violence
cognitive-behavioural psychotherapy
interpersonal trauma
posttraumatic stress disorder
PTSD
How to Cite
Abstract
A child’s experience of domestic violence can be considered interpersonal trauma, as they are harmed by someone they know and are close to. On the other hand, domestic violence is associated with severe and chronic stress, which in the long term can have devastating effects on the child’s physical and mental health. The aim of this review paper is to present the problem of domestic violence against children, signaling modern methods of cognitive-behavioral psychotherapy that are highly effective in treating psychological trauma. The article consists of two parts: the first part provides characteristics and a scale of the phenomenon of domestic violence against children, its determinants and its consequences. The second part reviews effective CBT strategies in the treatment of post-traumatic disorders. The subject matter for the first part of this article relates to theoretical models of the causes of violence, in terms of its determinants, and in particular the GAM (General Aggression Model), Albert Bandury’s social learning theory, and the theory of intergenerational transmission of violence. As part of the characterization of the consequences of domestic violence, numerous studies confirming the relationship between relation trauma and a range of diverse disorders are cited. In particular, the etiology of PTSD is discussed. The second part of the article addresses effective methods of trauma treatment based on the cognitive-behavioral paradigm. Trauma-focused cognitive-behavioral psychotherapy (TF-CBT), as a practice based on reliable scientific evidence (EBP – evidence-based practice), has been recognized as the first-line therapy for the treatment of post-traumatic stress disorders. The text presents Edna Foa’s prolonged exposure method, Patricia Resick’s cognitive processing therapy, along with a discussion of the neurobiological basis of PTSD and CPT. The paper also includes a description of an innovative process-based approach. An important research task for the future remains to conduct further scientific research on predictors of the effectiveness of PTSD treatment, with particular emphasis on the therapeutic alliance and factors protecting children from developing trauma.
References
Allen, J. J., Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2018). The General Aggression Model. Current Opinion in Psychology, 19, 75–80. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.03.034
Bandura, A., Huston, A. C. (1961). Identification as a process of incidental learning. Journal of Abnormal and Social Psychology, 63(2), 311–318. https://doi.org/10.1037/h0040351
Bandura, A., Ross, D., & Ross, S. A. (1961). Transmission of aggression through imitation of aggressive models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 63(3), 575–582. https://doi.org/10.1037/h0045925
Beck, A. T. (2020). Miłość nie wystarczy. Jak rozwiązywać nieporozumienia i konflikty małżeńskie (Andrzej Jankowski Trans.). Poznań: Media Rodzina. (Original work published 1989 as Love is never enough: How couples can overcome misunderstandings, resolve conflicts, and solve relationship problems through cognitive therapy. HarperCollins.).
Beck, J. S. (2021). Cognitive behavior therapy: Basics and beyond (3rd ed.). New York, NY: Guilford Press.
Bryńska, A. (2020). Przemoc w rodzinie, przemoc seksualna wobec dzieci, postępowanie wobec ofiar przemocy [Domestic violence, sexual violence against children, procedures for victims]. In B. Remberk (Ed.), Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży [Mental disorders in children and adolescents] (pp. 609–630). Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Chrestman, K. R., Gilboa-Schechtman, E., & Foa, E. B. (2014). Odzyskaj życie po traumie: przedłużona ekspozycja w terapii PTSD nastolatków. Poradnik pacjenta [Reclaim your life after trauma: Prolonged exposure therapy for adolescents with PTSD. Patient guide]. Sopot: GWP.
Cloitre, M., Garvert, D. W., Brewin, C. R., Bryant, R. A., & Maercker, A. (2013). Evidence for proposed ICD-11 PTSD and complex PTSD: A latent profile analysis. European Journal of Psychotraumatology, 4, 1–12. https://doi.org/10.3402/ejpt.v4i0.20706
Cloitre, M., Garvert, D. W., Weiss, B., Carlson, E. B., & Bryant, R. A. (2014). Distinguishing PTSD, complex PTSD, and borderline personality disorder: A latent class analysis. European Journal of Psychotraumatology, 5, 1–10. https://doi.org/10.3402/ejpt.v5.25097
Cyniak-Cieciura, M., & Zawadzki, B. (2019). The relationship between temperament traits and post-traumatic stress disorder symptoms and its moderators: Meta-analysis and meta-regression. Trauma, Violence, & Abuse, 20(1), 1–15. https://doi.org/10.1177/1524838019876702
Dąbkowska, M. (2022). Zaburzenie stresowe pourazowe [Post-traumatic stress disorder]. In M. Janas-Kozik & T. Wolańczyk (Eds.), Psychiatria dzieci i młodzieży [Child and adolescent psychiatry] (Vol. 2, pp. 15–44). Warszawa: PZWL.
Filipek, A. (2014). Przemoc w rodzinie a realizacja ról rodzicielskich [Domestic violence and the implementation of parental roles]. In J. Szymanowska (Ed.), Wyzwania współczesnego dzieciństwa i rodzicielstwa [Challenges of contemporary childhood and parenting] (pp. 95–111). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Foa, E. B., Gilboa-Schechtman, E., & Chrestman, K. R. (2014). Przedłużona ekspozycja w terapii PTSD nastolatków. Emocjonalne przetwarzanie traumatycznych doświadczeń. Podręcznik terapeuty Sopot: GWP. (Original work published 2008 as Prolonged exposure therapy for adolescents with PTSD. Emotional processing of traumatic experiences. Therapist guide).
Foa, E. B., & Kozak, M. J. (1986). Emotional processing of fear: Exposure to corrective information. Psychological Bulletin, 99(1), 20–35.
Franczok-Kuczmowska, A. (2022). Adults’ resilience in the light of measurement methods. Developmental Psychology, 27(1), 9–26. https://doi.org/10.4467/20843879PR.22.001.16676
Froń, O., & Lewandowska, A. (2023). Złożony zespół stresu pourazowego u dzieci i młodzieży – walidacja nowego zaburzenia w ICD-11 [Complex post-traumatic stress disorder in children and adolescents – validation of a new disorder in ICD-11]. In A. Lewandowska (Ed.), Monografia. Psychiatria wieku rozwojowego [Monograph. Developmental psychiatry] (pp. 75–80). Warszawa: Medical Tribune.
Gałecki, P. (2024). Kryteria diagnostyczne DSM-5-TR [Diagnostic criteria DSM-5-TR]. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Gałecki, P., & Szulc, A. (2023a). Psychiatria. Rozpoznania według ICD-1. [Psychiatry: Diagnoses according to ICD-11] Vol. 2. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Gałecki, P., & Szulc, A. (2023b). Zaburzenia swoiście związane ze stresem [Stress-related disorders]. In P. Gałecki & A. Szulc (Eds.), Psychiatria. Rozpoznania według ICD-11 [Psychiatry: Diagnoses according to ICD-11]. Vol. 1 (pp. 345–372). Wrocław: Edra Urban & Partner.
Greenberg, M. (2018). Mózg odporny na stres [The stress-proof brain]. Poznań: REBIS. (Original work published 2017).
Grzegorzewska, I. (2020). Terapia dzieci po urazach psychicznych [Therapy for children after psychological trauma]. In I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, & A. R. Borkowska (Eds.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży [Clinical psychology of children and adolescents] (pp. 869–877). Warszawa: PWN.
Hofmann, S. G., Curtiss, J. E., & Hayes, S. C. (2020). Beyond linear mediation: Toward a dynamic network approach to study treatment processes. Clinical Psychology Review, 76, 101824. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2020.101824
Holiczer, A., Gałuszko, M., & Cubała, W. J. (2007). Zaburzenie stresowe pourazowe – opis ewolucji koncepcji zaburzenia i podejść terapeutycznych [Post-traumatic stress disorder: Evolution of the concept and therapeutic approaches]. Psychiatria, 4(1), 25–32.
Huesmann, L. R. (2018). An integrative theoretical understanding of aggression: A brief exposition. Current Opinion in Psychology, 19, 119–124. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2017.04.015
Johnson, S. B., Blum, R. W., & Giedd, J. N. (2009). Adolescent maturity and the brain: The promise and pitfalls of neuroscience research in adolescent health policy. Journal of Adolescent Health, 45(3), 216–221. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2009.05.016
Keane, T. M., & Barlow, D. H. (2002). Posttraumatic stress disorder. In D. H. Barlow (Ed.), Anxiety and its disorders: The nature and treatment of anxiety and panic (pp. 418–452). New York, NY: Guilford Press.
Komenda Główna Policji (KGP). (2025, April 6). Przemoc domowa – dane za 2024 rok [Domestic violence – data in 2024]. Retrieved from https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/przemoc-domowa/50867,Przemoc-domowa-dane-od-2023-roku.html
Komenda Główna Policji (KGP). (2025, May 15). Przemoc w rodzinie – dane od 2012 roku [Violence in family – data since 2012]. Retrieved from https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/przemoc-domowa/201373,Przemoc-w-rodzinie-dane-od-2012-do-2022-roku.html
Konowałek, Ł. (2020). Zaburzenie stresowe pourazowe [Post-traumatic stress disorder]. In B. Remberk (Ed.), Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży [Mental disorders in children and adolescents] (pp. 199–206). Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
Kowalski, J., Blaut, A., Dragan, M., Farley, D., Pankowski, D., Sanna, K., Śliwerski, A., & Wiśniowska, J. (2024). Systematyczny narracyjny przegląd metaanaliz badań nad skutecznością psychoterapii poznawczo-behawioralnej i zaleceń terapeutycznych opublikowanych między 2010 a 2023 [A systematic narrative review of meta-analyses on the effectiveness of cognitive-behavioral therapy and therapeutic recommendations published between 2010 and 2023]. Warszawa: Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej im. Prof. Zdzisława Bizonia.
Lewoc, M. (2024). Prawo a przemoc domowa w 2023 roku [Law and domestic violence in 2023]. Niebieska Linia, 6, 1–9. Retrieved June 7, 2025, from https://www.niebieskalinia.pl/aktualnosci/artykuly-niebieskiej-linii/prawo-a-przemoc-domowa-w-2023-roku-61552024
Lisowska, E. (2005). Przemoc wobec dzieci – rozpoznawanie i przeciwdziałanie [Violence against children – identification and prevention]. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Lubińska-Bogacka, M. (2019a). Stosowanie przemocy wobec dziecka – przyczyny, skutki, diagnozowanie i profilaktyka [Use of violence against a child – causes, consequences, diagnosis, and prevention]. Kraków: Petrus.
Lubińska-Bogacka, M. (2019b). Wybrane problemy przemocy w rodzinie: krótkotrwałe i wtórne skutki dla ofiar [Selected issues of domestic violence: short-term and secondary consequences for victims]. Kraków: Petrus.
Mellibruda, J. (2015). Rany i blizny psychiczne [Psychological wounds and scars]. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Mende, W. (2015). 16 lat procedury „Niebieskie Karty” z perspektywy danych statystycznych [16 years of the “Blue Card” procedure from the perspective of statistical data]. Kwartalnik Policyjny, 3, 15–20. Retrieved June 7, 2025, from https://kwartalnik.csp.edu.pl/kp/archiwum-1/2015/nr-32015/2819,16-lat-procedury-Niebieskie-Karty-z-perspektywy-danych-statystycznych.html
Merecz-Kot, D. (2021). Diagnoza zaburzeń w stanie zdrowia po doświadczeniach traumatycznych – perspektywa historyczno-kulturowa [Diagnosis of health disorders after traumatic experiences – historical-cultural perspective]. In M. Dragan & M. Rzeszutek (Eds.), Z badań nad traumą psychiczną w Polsce [Research on psychological trauma in Poland] (pp. 17–39). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Michalska, K., & Jaszczak-Kuźmińska, D. (2014). ABC przeciwdziałania przemocy w rodzinie – diagnoza, interwencja, pomoc [ABC of counteracting domestic violence – diagnosis, intervention, help]. Warszawa: Fundacja ETOH: Wydawnictwo Edukacyjne Remedium.
Młyński, J. (2012). Przemoc w rodzinie – skala zjawiska, ofiary przemocy i formy pomocy pracowników socjalnych [Family violence – the scale of the phenomenon, its victims and social workers’ forms of help]. Studia Socialia Cracoviensia, 4(2), 141–156. https://doi.org/10.15633/ssc.416
O’Connor, D. B., Thayer, J. F., & Vedhara, K. (2021). Stress and health: A review of psychobiological processes. Annual Review of Psychology, 72, 663–688. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-062520-122331
Ong, C. W., Hayes, S. C., & Hofmann, S. G. (2022). A process-based approach to cognitive behavioral therapy: A theory-based case illustration. Frontiers in Psychology, 13, 1002849. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1002849
Pineles, S. L., Mostoufi, S. M., Ready, C. B., Street, A. E., Griffin, M. G., & Resick, P. A. (2011). Trauma reactivity, avoidant coping, and PTSD symptoms: A moderating relationship? Journal of Abnormal Psychology, 120(1), 240–246. https:// doi.org/10.1037/a0022123
Polok, G. (2021). Rozwinąć skrzydła [Spread your wings]. Katowice .
Popiel, A., & Pragłowska, E. (2022). Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka [Cognitive-behavioral therapy: Theory and practice] (2nd expanded edition). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.
Popiel, A., & Zawadzki, B. (2023). Psychoterapia – quo vadis? [Psychotherapy – quo vadis?]. Kwartalnik Nauka, 3, 61–85. https://doi.org/10.24425/nauka.2023.147311
Pospiszyl, I. (2000). Przemoc w rodzinie [Domestic violence in the family]. Warszawa: WSiP.
Rada Ministrów. (2023, September 6). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury “Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy “Niebieska Karta” [Regulation on the “Blue Card” procedure and “Blue Card” form templates]. Dz.U. 2023 poz. 1870. Retrieved from https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001870
Resick, P. A., Bovin, M. J., Calloway, A. L., Dick, A. M., King, M. W., Mitchell, K. S., Suvak, M. K., Wells, S. Y., Stirman, S. W., & Wolf, E. J. (2012). A critical evaluation of the complex PTSD literature: Implications for DSM-5. Journal of Traumatic Stress, 25(3), 241–251. https://doi.org/10.1002/jts.21699
Resick, P. A., Monson, C. M., & Chard, K. M. (2019). Terapia przetwarzania poznawczego w zespole stresu pourazowego (PTSD): podręcznik dla klinicystów [Cognitive processing therapy for PTSD: A comprehensive therapist manual]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (Original work published 2017)
Schaffer, H. R. (2009). Psychologia dziecka [Introducing child psychology]. Warszawa: PWN. (Original work published 2004).
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2005, July 29). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej z późn. zm. [Act of 29 July 2005 on counteracting domestic violence, as amended]. Dz.U. z 2024 r. poz. 424. Retrieved from https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240000424
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (2023, March 9). Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw [Act amending the Act on counteracting family violence and certain other acts]. Dz.U. z 2023 r. poz. 535. Retrieved from https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000535
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. [Convention on the Rights of the Child adopted by the United Nations General Assembly on 20 November 1989]. Dz.U. 1991 nr 120 poz. 526. Retrieved from https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19911200526
Siejak, A. (2016). “Kocham, nie biję”?: przemoc wobec dzieci w dyskursie publicznym [“I love, I don’t hit”: Violence against children in public discourse]. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Szmyd, B. (2008). Rola Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w rozwiązywaniu kryzysów wieku dziecięco-młodzieżowego [The role of the Psychological-Pedagogical Counseling Center in resolving child-adolescent crises]. In I. Kurlak & A. Gretkowski (Eds.), Pomoc dziecku i rodzinie w sytuacji kryzysowej [Helping children and families in crisis] (pp. 115–124). Stalowa Wola – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia.
Widera-Wysoczańska, A. (2010). Mechanizmy przemocy w rodzinie: z pokolenia na pokolenie [Mechanisms of domestic violence: From generation to generation]. Warszawa: Difin.
Zagórski, B. J. (2017). Wsparcie duchowe w rodzinie z przemocą – praktyka duszpasterska [Spiritual support in families with violence – pastoral practice]. In A. Lewicka-Zelent (Ed.), Przemoc rodzinna. Aspekty psychologiczne, pedagogiczne i prawne [Domestic violence: Psychological, pedagogical, and legal aspects] (pp. 161–169). Warszawa: Difin.
Zawadzki, B. (2024). Temperament traits as predictors of the effectiveness of different methods of posttraumatic stress disorder (PTSD) therapy. Keynote presented at the International Scientific Conference: ‘Tailor-made. Cognitive Behaviour Therapy’, 18 May 2024, Warsaw.
Zawadzki, B., & Popiel, A. (2014). Na rozstaju dróg: struktura objawów stresu pourazowego (PTSD) po DSM-5, a przed ICD-11 [At the crossroads: Structure of PTSD symptoms after DSM-5 and before ICD-11]. Kwartalnik Nauka, 4, 69–86.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Quarterly Journal Fides et Ratio