Jak cytować
Ślizień-Kuczapska, E., Żukowska-Rubik, M., & Sys, D. (2018). For the sake of procreation health development. Medical and non-medical counseling in breastfeeding promotion as well as fertility return after labor. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 34(2), 50-73. Pobrano z https://fidesetratio.com.pl/ojs/index.php/FetR/article/view/513
Język / Language
Słowa kluczowe
Abstrakt
The sake and care of family procreation health are the main priority of the state especially in the context of demographic winter lasting over 20 years and more in many European countries as well as in Poland. What is anxious and worrisome concern no consequences in between theoretical recommendations and ministerial laws as well as medical standards and its practical application. Doctors, nurses and midwifes are dedicated to promotion of breastfeeding and natural fertility return mechanism. Many research as well as practical experience of authors with mothers and families, clearly point to lack or at least not sufficient time, knowledge and proper procedures apply at lactation problems or lactation amenorrhea method (LAM). Despite many surveys showing evidence of many short and long lasting health benefits coming from exclusive breastfeeding during first 6 months after labor as well as LAM only 40 percent of mothers continue it after release from hospital and only 18% are informed about LAM during puerperal visit. We recommend the standard puerperal visit as well as team work at this special moment of family grow and development. Including non-medical, competent specialist in family care can bring extraordinary benefits to family and state support.
Bibliografia
American Academy of Pediatrics, Section on Breastfeeding (2005), Breastfeeding and the use of human milk, Pediatrics, nr 115, s. 496-506.
Augustyniak K., Rudnicki J., Grochan E. (2012), Standard edukacji poporodowej realizowanej w Szkole Matek i Ojców na oddziale neonatologiczno-położniczym, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, nr 1(5), s. 46-50.
Bączek G., Kawecka N., Dmoch Gajzlerska E. (2010), Metody planowania rodziny w grupie kobiet zamężnych - wybór, ocena, satysfakcja, Problemy Pielęgniarstwa, nr 18(3),
s. 266–271.
Banaszkiewicz O. (2017), Pokarm kobiecy – skład i funkcja, (w:) Karmienie piersią w teorii
i praktyce. Medycyna Praktyczna, M. Nehring-Gugulska, M. Żukowska-Rubik,
A. Pietkiewicz (red.), s. 51-57, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Barczentewicz M. (2008), Naprotechnology jako narzędzie diagnostyki i leczenia niepłodności i innych chorób, (w:) Naturalne planowanie rodziny w ujęciu wybranych dyscyplin naukowych, W. Wieczorek i in (red.), s. 229-238, Lublin.
Biskupska M., Niewiadomski T.J. (2011), Wiedza na temat fizjologii płodności – obszar niezagospodarowany przez sektor edukacji i sektor ochrony zdrowia, Nowiny Lekarskie, nr 6(80), s. 469–472.
Borkowski W. (2007), Opieka pielęgniarska nad noworodkiem, Kraków: Wyd. Medycyna Praktyczna.
Boyle P., Stanford J. (2011), Natual procreative technology – a multifactorial approach to the chronic problem of infertility, Sveikatos Mokslai Biomedicina, nr 21(3), s. 37-42.
Chowdhury R., Sinha B., Sankar MJ., i in. (2015), Breastfeeding and maternal health outcomes: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr, nr 467, s. 96-113. doi: 10.1111/apa.13102.
Cesar GV., Bahl R., Barros JDA., i in. (2016), Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms,and lifelong effect, The Lancet Breastfeeding Series Group, nr 387, s. 475-90.
Choi J., Chan S., Wiebe E. (2010), Natural Family Planning: Physicians’ Knowledge, Attitudes, and Practice, Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada, nr 7(32), s. 673-678.
DeSantis CE., Fedewa SA., Goding Sauer A., i in. (2016), Breast cancer statistics, 2015: Convergence of incidence rates between black and white women. CA: A Cancer Journal for Clinicians, nr 66(1), s. 31–42. https://doi.org/10.3322/caac.21320
Diaz, S., Rodriguez G., Peralta O., i in. (1988), Lactational Amenorrhea And The Recovery Of Ovulation And Fertility In Fully Nursing Chilean Women, Contraception, nr 38, s. 53-67.
Dzbuk E., Bakalczuk G., Padała O., i in. (2016), Wiedza w zakresie karmienia piersią wśród kobiet po porodzie Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, nr 4(22), s. 260–263.
Eidelman AL., Schanler RJ. i in. (2012), AAP, Section on Breastfeeding. Breastfeeding and the use of human milk, Pediatrics, nr 129(3), s. 827-41.
ESPGHAN Committee on Nutrition i in (2009), Breast-feeding: A commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition, J Pediatr Gastroenterol Nutr, nr 49, s. 112-125.
Fehring JR. (1996), Physician and nurses’ knowledge and use of natural family planning, The Linacre Quarterly, Sage Journals, nr 4(62), s. 22-28.
Fehring JR., Hanson L., Stanford BJ. (2001), Nurse-midwives’ knowledge and promotion of lactational amenorrhea and other natural family-planning methods for child spacing, Journal of Midwifery & Women's Health, nr 2(46), s. 68-73.
Farland LV., Eliassen H., Tamimi RM., Michels KB., Missmer SA. (2017), History of breast feeding and risk of incident endometriosis: prospective cohort study, BMJ, nr 358,
s. j3778. https://doi.org/10.1136/bmj.j3778
Fijałkowski W. (1987), Spotkania w szkole rodzenia, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnict Lekarskich.
Fijałkowski W. (1998), Dwurodzicielstwo szansą na sukces, w: Rodzicielstwo bez porażek,
s. 9-16, Warszawa.
Fijałkowski W. (1998), Poród naturalny po przygotowaniu w szkole rodzenia, Warszawa.
Główny Urząd Statystyczny (2017), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: GUS. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2017,2,17.html
Hassiotou F., Health.B, Ocal O. i in. (2014), Breastmilk stem cells transfer from mother to neonatal organs. Experimental Biology Abstracts, nr 28, 216.4.
Islami F., Liu Y., Jemal A., i in. (2015), Breastfeeding and breast cancer risk by receptor status-a systematic review and meta-analysis, Annals of Oncology, nr 26(12), s. 2398–2407. https://doi.org/10.1093/annonc/mdv379
Jasik J. (2014), Karmienie naturalne – cenny dar i kamień milowy opieki nad noworodkiem, Rocznik Lubuski, nr 40(2), s. 247-259.
Johnson A., Kirk R., Rosenblum L., i in. (2015), Enhancing breastfeeding rates among African American women: a systematic review of current psychosocial interventions. Breastfeeding Medicine, nr 10(1), s. 45-62.
Każmierczak M., Gebuza G.,Gierszewska M., i in. (2010), Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, nr 3(4), s. 296-301.
Kosmala K. (2002), Okres poporodowy, Zeszyty Naukowe INER, nr 1, s. 12-28.
Kramarek T. (2006), Rozpoznanie okresowej płodności małżeństwa. Metoda objawowo-termiczna, Poznań: Fundacja Głos dla Życia.
Kwiatek M., Gęca T., Biegaj-Fic J., i in. (2011), Szkoła rodzenia – profil pacjentek oraz wpływ zajęć na przebieg porodu i stan noworodka, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu,
nr 3(17), s. 111-115.
Kwiecień J. (2013), Wpływ mikrobiomu jelitowego na czynnosci ukladu nerwowego i zacho-wanie człowieka. Standardy medyczne, Pediatria, nr 1, s. 183-188.
Fernandez L., Langa S., Martin V. i in. (2013), The human milk microbiota: origin and potential roles in health and disease. Pharmacological Research, nr 69 (1), s. 1-10.
Labbok MH., Cooney K., Coly S. (1994). Guidelines: Breastfeeding, Family Planning And The Lactational Amenorrhea Method—Lam. Georgetown University: Institute For Reproductive Health.
Labbok MH., Hight-Laukaran V., Peterson AE., i in. (1997). Multicenter Study Of The Lactational Amenorrhea Method (Lam): I. Efficacy, Duration, And Implications For Clinical Applications, Contraception, nr 55, s. 327-336.
Labbok. M., Koniz-Booher P., Shelton J., i in. (1990), Guidelines for breastfeeding in family planning and child survival programs. Georgetown University: Institute for Reproductive Health.
Li DP., Du C., Zhang ZM., i in. (2014), Breastfeeding and ovarian cancer risk: a systematic review and meta-analysis of 40 epidemiological studies, Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, nr 15(12), s. 4829–37. https://doi.org/10.3389/fsurg.2014.00014
LMM (2011), Sztuka naturalnego planowania rodziny. Kurs podstawowy, Zalesie Górne: LMM.
LMM (2012), Sztuka naturalnego planowania rodziny. Powrót płodności po porodzie, Zalesie Górne: LMM.
Lord S.J., Bernstein L., Johnson K.A., i in., (2008), Breast cancer risk and hormone receptor status in older women by parity, age of first birth, and breastfeeding: A case-control study, Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention, nr 17(7), s. 1723–1730. https://doi.org/10.1158/1055-9965.EPI-07
Nehring-Gugulska M. Korzyści wynikające z karmienia piersią. (2017) (w:) Karmienie piersią w teorii i praktyce, M. Nehring-Gugulska, M. Żukowska-Rubik, A. Pietkiewicz (red.),
s. 43-50, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A. (2017), Karmienie piersią w teorii
i praktyce, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia (2017), Nowa Karta pracowników Służby Zdrowia, Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Pérez A., Labbok M., Queenan J. (1992) Clinical Study Of The Lactational Amenorrhea Method For Family Planning, Lancet, nr 339, s. 968-969.
Półtawska W. (2016), Małżeństwo jako całopalenie, http://www.fronda.pl/a/wanda-poltawska-malzenstwo-jako-calopalenieslajder-na-sobote,53273.html (13.02.2016).
Program polityki zdrowotnej. Program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w la-tach 2016-2020, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2017. https://www.gov.pl/zdrowie/program-kompleksowej-ochrony-zdrowia-prokreacyjnego-w-polsce
Rekomendacje Zarządu Głównego PTG w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o pra-widłowym przebiegu (2005), Ginekologia po Dyplomie, Wyd. Specjalne nr 12.
Rötzer J. (2007), Ja i mój cykl, Warszawa: INER.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20.09.2012 Standardy postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1132).
Sheehan A., Schmied V., i in. (2013), Exploring the process of women’s infant feeding decisions in the early postbirth period. Qual Health Res, nr 23(7), s. 989-98.
Słowik M. (2012), O potrzebie rozwoju poradnictwa rodzinnego opartego na wartościach chrześcijańskich – na przykładzie działalności Kościoła katolickiego w Polsce, Paedagogia Christiana, nr 2(30), s. 193-213.
Suszczewicz N., Żukowska J., Dmoch Gajzlerska E., (2014), Evaluation of innovative Fertility awarness based method course on Medical University of Warsaw, Giornale Italiano di Obstetricia e Ginecologia, nr 7(XXXVI), s. 583-586.
Szajewska H., Horvath A., Rybak A., i in. (2016), Karmienie piersią. Stanowisko PolskiegoTowarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, nr 13, s. 9-24.
Ślizień-Kuczapska E., Nehring-Gugulska M. (2017), Regulacja procesu wytwarzania pokarmu, (w:) Karmienie piersią w teorii i praktyce, M. Nehring-Gugulska,
M. Żukowska-Rubik, A. Pietkiewicz (red.), s. 43-50, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Ślizień-Kuczapska E., Sys D., Baranowska B., Tataj-Puzyna U. (2017), Zdrowie prokreacyjne jako zasadniczy kierunek troski o zdrowie rodziny. Wybrane zagadnienia profilaktyki zaburzeń płodności oraz promocji karmienia piersią na tle sytuacji demograficznej Polski, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, nr 4(32), s. 88-111.
Taveras E., Li R., i in. (2004), Opinions and practices of clinicians associated with continuation of exclusive breastfeeding. Pediatrics, nr 113(4), s. 283-90.
Troszyński M. (2009), Rozpoznawanie płodności.Materiały edukacyjno-dydaktyczne dla nauczycieli NPR, pracowników służby zdrowia oraz zainteresowanych zdrowiem prokreacyjnym, Poznań: Wydawnictwo Bonami.
Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz. U. z 1997r. Nr 28 poz. 152)
Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, (Dz.U.2011.174.1039)
WHO (2000), Manual for the Standardized Investigation and Diagnosis of the Infertile Couple. Cambridge: Cambridge University Press.
WHO (2002), Global Strategy for infant and young child feeding. Annex 2, (w:) Infant and young child nutrition. Geneva: 55 WHA, Report by the Secretariat. Wersja. polska: http://kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/WHOzywienie.pdf
Wójcik E. (2016), Poradnik małżeński. W poszukiwaniu sensu życia, Warszawa: Oficyna wydawniczo-poligraficzna Adam.
Zagórecka E, Motkowski R, Stolarczyk A i in. (2008), Realizacja zaleceń żywienia uzupełniającego w grupie niemowląt uczestniczących w projekcie badawczym „Nawyki żywieniowe a stan odżywienia niemowląt w Polsce”, Pediatria Polska, nr 83, s. 136-149.
Zagórecka E, Piotrowska-Jastrzębska J. (2007), Żywienie niemowląt – wybrane aspekty. Pediatria Polska, nr 82, s. 559-566.
Zhang BZ., Zhang HY., Liu HH., i in. (2015), Breastfeeding and maternal hypertension and diabetes: a population-based cross-sectional study, Breastfeeding Medicine : The Official Journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, nr 10(3), s. 163–167. https://doi.org/10.1089/bfm.2014.0116
Augustyniak K., Rudnicki J., Grochan E. (2012), Standard edukacji poporodowej realizowanej w Szkole Matek i Ojców na oddziale neonatologiczno-położniczym, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, nr 1(5), s. 46-50.
Bączek G., Kawecka N., Dmoch Gajzlerska E. (2010), Metody planowania rodziny w grupie kobiet zamężnych - wybór, ocena, satysfakcja, Problemy Pielęgniarstwa, nr 18(3),
s. 266–271.
Banaszkiewicz O. (2017), Pokarm kobiecy – skład i funkcja, (w:) Karmienie piersią w teorii
i praktyce. Medycyna Praktyczna, M. Nehring-Gugulska, M. Żukowska-Rubik,
A. Pietkiewicz (red.), s. 51-57, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Barczentewicz M. (2008), Naprotechnology jako narzędzie diagnostyki i leczenia niepłodności i innych chorób, (w:) Naturalne planowanie rodziny w ujęciu wybranych dyscyplin naukowych, W. Wieczorek i in (red.), s. 229-238, Lublin.
Biskupska M., Niewiadomski T.J. (2011), Wiedza na temat fizjologii płodności – obszar niezagospodarowany przez sektor edukacji i sektor ochrony zdrowia, Nowiny Lekarskie, nr 6(80), s. 469–472.
Borkowski W. (2007), Opieka pielęgniarska nad noworodkiem, Kraków: Wyd. Medycyna Praktyczna.
Boyle P., Stanford J. (2011), Natual procreative technology – a multifactorial approach to the chronic problem of infertility, Sveikatos Mokslai Biomedicina, nr 21(3), s. 37-42.
Chowdhury R., Sinha B., Sankar MJ., i in. (2015), Breastfeeding and maternal health outcomes: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr, nr 467, s. 96-113. doi: 10.1111/apa.13102.
Cesar GV., Bahl R., Barros JDA., i in. (2016), Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms,and lifelong effect, The Lancet Breastfeeding Series Group, nr 387, s. 475-90.
Choi J., Chan S., Wiebe E. (2010), Natural Family Planning: Physicians’ Knowledge, Attitudes, and Practice, Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada, nr 7(32), s. 673-678.
DeSantis CE., Fedewa SA., Goding Sauer A., i in. (2016), Breast cancer statistics, 2015: Convergence of incidence rates between black and white women. CA: A Cancer Journal for Clinicians, nr 66(1), s. 31–42. https://doi.org/10.3322/caac.21320
Diaz, S., Rodriguez G., Peralta O., i in. (1988), Lactational Amenorrhea And The Recovery Of Ovulation And Fertility In Fully Nursing Chilean Women, Contraception, nr 38, s. 53-67.
Dzbuk E., Bakalczuk G., Padała O., i in. (2016), Wiedza w zakresie karmienia piersią wśród kobiet po porodzie Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, nr 4(22), s. 260–263.
Eidelman AL., Schanler RJ. i in. (2012), AAP, Section on Breastfeeding. Breastfeeding and the use of human milk, Pediatrics, nr 129(3), s. 827-41.
ESPGHAN Committee on Nutrition i in (2009), Breast-feeding: A commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition, J Pediatr Gastroenterol Nutr, nr 49, s. 112-125.
Fehring JR. (1996), Physician and nurses’ knowledge and use of natural family planning, The Linacre Quarterly, Sage Journals, nr 4(62), s. 22-28.
Fehring JR., Hanson L., Stanford BJ. (2001), Nurse-midwives’ knowledge and promotion of lactational amenorrhea and other natural family-planning methods for child spacing, Journal of Midwifery & Women's Health, nr 2(46), s. 68-73.
Farland LV., Eliassen H., Tamimi RM., Michels KB., Missmer SA. (2017), History of breast feeding and risk of incident endometriosis: prospective cohort study, BMJ, nr 358,
s. j3778. https://doi.org/10.1136/bmj.j3778
Fijałkowski W. (1987), Spotkania w szkole rodzenia, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnict Lekarskich.
Fijałkowski W. (1998), Dwurodzicielstwo szansą na sukces, w: Rodzicielstwo bez porażek,
s. 9-16, Warszawa.
Fijałkowski W. (1998), Poród naturalny po przygotowaniu w szkole rodzenia, Warszawa.
Główny Urząd Statystyczny (2017), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: GUS. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-polskiej-2017,2,17.html
Hassiotou F., Health.B, Ocal O. i in. (2014), Breastmilk stem cells transfer from mother to neonatal organs. Experimental Biology Abstracts, nr 28, 216.4.
Islami F., Liu Y., Jemal A., i in. (2015), Breastfeeding and breast cancer risk by receptor status-a systematic review and meta-analysis, Annals of Oncology, nr 26(12), s. 2398–2407. https://doi.org/10.1093/annonc/mdv379
Jasik J. (2014), Karmienie naturalne – cenny dar i kamień milowy opieki nad noworodkiem, Rocznik Lubuski, nr 40(2), s. 247-259.
Johnson A., Kirk R., Rosenblum L., i in. (2015), Enhancing breastfeeding rates among African American women: a systematic review of current psychosocial interventions. Breastfeeding Medicine, nr 10(1), s. 45-62.
Każmierczak M., Gebuza G.,Gierszewska M., i in. (2010), Ocena poziomu wiedzy położnic na temat okresu połogu, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, nr 3(4), s. 296-301.
Kosmala K. (2002), Okres poporodowy, Zeszyty Naukowe INER, nr 1, s. 12-28.
Kramarek T. (2006), Rozpoznanie okresowej płodności małżeństwa. Metoda objawowo-termiczna, Poznań: Fundacja Głos dla Życia.
Kwiatek M., Gęca T., Biegaj-Fic J., i in. (2011), Szkoła rodzenia – profil pacjentek oraz wpływ zajęć na przebieg porodu i stan noworodka, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu,
nr 3(17), s. 111-115.
Kwiecień J. (2013), Wpływ mikrobiomu jelitowego na czynnosci ukladu nerwowego i zacho-wanie człowieka. Standardy medyczne, Pediatria, nr 1, s. 183-188.
Fernandez L., Langa S., Martin V. i in. (2013), The human milk microbiota: origin and potential roles in health and disease. Pharmacological Research, nr 69 (1), s. 1-10.
Labbok MH., Cooney K., Coly S. (1994). Guidelines: Breastfeeding, Family Planning And The Lactational Amenorrhea Method—Lam. Georgetown University: Institute For Reproductive Health.
Labbok MH., Hight-Laukaran V., Peterson AE., i in. (1997). Multicenter Study Of The Lactational Amenorrhea Method (Lam): I. Efficacy, Duration, And Implications For Clinical Applications, Contraception, nr 55, s. 327-336.
Labbok. M., Koniz-Booher P., Shelton J., i in. (1990), Guidelines for breastfeeding in family planning and child survival programs. Georgetown University: Institute for Reproductive Health.
Li DP., Du C., Zhang ZM., i in. (2014), Breastfeeding and ovarian cancer risk: a systematic review and meta-analysis of 40 epidemiological studies, Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, nr 15(12), s. 4829–37. https://doi.org/10.3389/fsurg.2014.00014
LMM (2011), Sztuka naturalnego planowania rodziny. Kurs podstawowy, Zalesie Górne: LMM.
LMM (2012), Sztuka naturalnego planowania rodziny. Powrót płodności po porodzie, Zalesie Górne: LMM.
Lord S.J., Bernstein L., Johnson K.A., i in., (2008), Breast cancer risk and hormone receptor status in older women by parity, age of first birth, and breastfeeding: A case-control study, Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention, nr 17(7), s. 1723–1730. https://doi.org/10.1158/1055-9965.EPI-07
Nehring-Gugulska M. Korzyści wynikające z karmienia piersią. (2017) (w:) Karmienie piersią w teorii i praktyce, M. Nehring-Gugulska, M. Żukowska-Rubik, A. Pietkiewicz (red.),
s. 43-50, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A. (2017), Karmienie piersią w teorii
i praktyce, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia (2017), Nowa Karta pracowników Służby Zdrowia, Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Pérez A., Labbok M., Queenan J. (1992) Clinical Study Of The Lactational Amenorrhea Method For Family Planning, Lancet, nr 339, s. 968-969.
Półtawska W. (2016), Małżeństwo jako całopalenie, http://www.fronda.pl/a/wanda-poltawska-malzenstwo-jako-calopalenieslajder-na-sobote,53273.html (13.02.2016).
Program polityki zdrowotnej. Program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w la-tach 2016-2020, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2017. https://www.gov.pl/zdrowie/program-kompleksowej-ochrony-zdrowia-prokreacyjnego-w-polsce
Rekomendacje Zarządu Głównego PTG w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o pra-widłowym przebiegu (2005), Ginekologia po Dyplomie, Wyd. Specjalne nr 12.
Rötzer J. (2007), Ja i mój cykl, Warszawa: INER.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20.09.2012 Standardy postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1132).
Sheehan A., Schmied V., i in. (2013), Exploring the process of women’s infant feeding decisions in the early postbirth period. Qual Health Res, nr 23(7), s. 989-98.
Słowik M. (2012), O potrzebie rozwoju poradnictwa rodzinnego opartego na wartościach chrześcijańskich – na przykładzie działalności Kościoła katolickiego w Polsce, Paedagogia Christiana, nr 2(30), s. 193-213.
Suszczewicz N., Żukowska J., Dmoch Gajzlerska E., (2014), Evaluation of innovative Fertility awarness based method course on Medical University of Warsaw, Giornale Italiano di Obstetricia e Ginecologia, nr 7(XXXVI), s. 583-586.
Szajewska H., Horvath A., Rybak A., i in. (2016), Karmienie piersią. Stanowisko PolskiegoTowarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria, nr 13, s. 9-24.
Ślizień-Kuczapska E., Nehring-Gugulska M. (2017), Regulacja procesu wytwarzania pokarmu, (w:) Karmienie piersią w teorii i praktyce, M. Nehring-Gugulska,
M. Żukowska-Rubik, A. Pietkiewicz (red.), s. 43-50, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Ślizień-Kuczapska E., Sys D., Baranowska B., Tataj-Puzyna U. (2017), Zdrowie prokreacyjne jako zasadniczy kierunek troski o zdrowie rodziny. Wybrane zagadnienia profilaktyki zaburzeń płodności oraz promocji karmienia piersią na tle sytuacji demograficznej Polski, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, nr 4(32), s. 88-111.
Taveras E., Li R., i in. (2004), Opinions and practices of clinicians associated with continuation of exclusive breastfeeding. Pediatrics, nr 113(4), s. 283-90.
Troszyński M. (2009), Rozpoznawanie płodności.Materiały edukacyjno-dydaktyczne dla nauczycieli NPR, pracowników służby zdrowia oraz zainteresowanych zdrowiem prokreacyjnym, Poznań: Wydawnictwo Bonami.
Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz. U. z 1997r. Nr 28 poz. 152)
Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, (Dz.U.2011.174.1039)
WHO (2000), Manual for the Standardized Investigation and Diagnosis of the Infertile Couple. Cambridge: Cambridge University Press.
WHO (2002), Global Strategy for infant and young child feeding. Annex 2, (w:) Infant and young child nutrition. Geneva: 55 WHA, Report by the Secretariat. Wersja. polska: http://kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/WHOzywienie.pdf
Wójcik E. (2016), Poradnik małżeński. W poszukiwaniu sensu życia, Warszawa: Oficyna wydawniczo-poligraficzna Adam.
Zagórecka E, Motkowski R, Stolarczyk A i in. (2008), Realizacja zaleceń żywienia uzupełniającego w grupie niemowląt uczestniczących w projekcie badawczym „Nawyki żywieniowe a stan odżywienia niemowląt w Polsce”, Pediatria Polska, nr 83, s. 136-149.
Zagórecka E, Piotrowska-Jastrzębska J. (2007), Żywienie niemowląt – wybrane aspekty. Pediatria Polska, nr 82, s. 559-566.
Zhang BZ., Zhang HY., Liu HH., i in. (2015), Breastfeeding and maternal hypertension and diabetes: a population-based cross-sectional study, Breastfeeding Medicine : The Official Journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, nr 10(3), s. 163–167. https://doi.org/10.1089/bfm.2014.0116
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##