Jak cytować
Abstrakt
The purpose of this article is to determine possible differences between the image of the family
of origin regarding persons brought up in complete families and teenagers brought up in families without one of the biological parents.The main problem is as follows: whether and in what way the evaluation of the family of origin is different in adolescents in the period of late adolescence brought up in families of a complete and incomplete structure? The research has been carried out on the basis of a diagnostic survey with the use of a survey questionnaire allowing to obtain essential details on the questioned persons and the Family Evaluation Scale – Polish adaptation of FACES-IV by D.H. Olson, prepared by A. Margasiński. The review of research, referring to the functioning of adolescents brought up in families of a different structure taking into consideration the consequences of being brought up in incomplete families, has been carried out in the article. The empiric part has been devoted to verification of hypothesis on differences in perceiving the family of origin by women and men in the period of late adolescence brought up in complete and incomplete families. The research results confirm that teenagers from incomplete families perceive their families as more chaotic, disengaged and enmeshmed than their peers brought up in complete families. Statistically important differences in the evaluation of communication in a family and general satisfaction from functioning of a family system have not been found. Differences between women and men brought up in complete families are revealed in the scope of disengagement, enmeshment, chaos and communication between men and women from incomplete families however – only in the rigidity scale.
Bibliografia
i rodziny, (w:) Dziecko i rodzina: społeczne powinności opieki i wychowania, U. Gruca-Miąsik (red.), s. 94-107, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Zysk i s-ka.
Beisert M. (2000), Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Błażek M., Kaźmierczak M. (2009), Struktura rodziny pochodzenia a inteligencja emocjonalna jednostki, (w:) Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, T. Rostowska (red.), s. 302-317, Warszawa: Difin.
Brągiel J. (1999), Skutki rozwodu rodziców - z perspektywy dorosłego życia. Roczniki Socjologii Rodziny, XI, 175-182.
Brągiel J. (2004), Rodzina w obszarze pracy socjalnej, (w:) Praca socjalna - wielość perspektyw: rodzina - multikulturowość - edukacja, J. Brągiel, P. Sikora (red.), Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B. (2016), Psychologia rozwoju człowieka, Sopot: GWP.
Conway J. (2014), Dorosłe dzieci prawnie lub emocjonalnie rozwiedzionych rodziców, Warszawa: Logos.
Cudak H. (2005), Oddziaływania wychowawcze na dziecko w rodzinach zrekonstruowanych, (w:) Współczesna rodzina polska – jej stan i perspektywy, H. Cudak, H. Marzec (red.), s. 73-80, Mysłowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Czerederecka A. (2010), Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi, Warszawa: LexisNexis.
Early L., Cushway D. (2002), The parentified child, Clinical Child Psychology and Psychiatry,
7 (2), 163–178.
Grygielski M. (1999), Style komunikacji rodzicielskiej a identyfikacja dzieci z rodzicami, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Gumowska I., Koprowicz A., Piotrów E. (2017), Ocena własnego funkcjonowania szkolnego młodzieży z rodzin pełnych i rozbitych, (w:) Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej edukacji, I. Surina, M. Chrzanowska-Gancarz (red.), s. 71-91, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Edward Mitek.
Han-Ilgiewicz N. (1995), Pisma, szkice, artykuły, rozprawy, Warszawa:WSPS.
Harwas-Napierała B. (2006), Komunikacja w rodzinie ujmowanej jako system w relacji rodzice-dzieci, Roczniki Socjologii Rodziny, XVII, s. 221-233.
Kaleta K., Mróz J. (2013), Struktura relacji w rodzinie pochodzenia a poczucie wsparcia i osa-motnienia, Społeczeństwo i Rodzina, 35, 2, s. 87-104.
Lewandowska–Walter A. (2009), Obszary problemowe i zasoby rodziny zrekonstruowanej, (w:) Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań,
T. Rostowska (red.), s. 185-197, Warszawa: Difin.
Liberska H., Matuszewska M. (2015), Modele funkcjonowania rodziny. Style wychowania, (w:) I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny, s. 115-140, Warszawa: PWN.
Margasiński A. (2006), Rodzina w Modelu Kołowym i FACES VI Davida H. Olsona, Nowiny Psychologiczne, 4, s. 69-87.
Margasiński A. (2013), Skale Oceny Rodziny. Polska adaptacja FACES IV Davida H. Olsona. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Miller A. (1999), Zniewolone dzieciństwo. Ukryte źródła tyranii, Poznań: Media Rodzina.
Minuchin S. (1974), Families and family therapy, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Napora E. (2013), Komunikowanie się matek z dorastającymi dziećmi w rodzinach o rożnej strukturze: perspektywa dorastającego, Psychologia Rozwojowa, 18,1, s. 45-56.
Napora E. (2016), Wybrane zasoby osobiste matek a prężność adolescentów: różnicująca rola struktury rodziny, Studia Psychologiczne, 54, 3, s. 41-54.
Obuchowska I. (1982), Psychologiczne aspekty dojrzewania, (w:) Dojrzewanie, A. Jaczewski, B. Woynarowska (red.), s. 131-206, Warszawa: WSiP.
Piotrowska M. (2012), Rodzina – jej wartość i znaczenie z perspektywy życia Dorosłych Dzieci Rozwiedzionych Rodziców, Wychowanie w Rodzinie, 6, s. 43-61.
Radochoński M. (2007), Transgeneracyjny mechanizm przenoszenia zachowań dewiacyjnych w rodzinie, (w:) Dziecko i rodzina. Społeczne powinności opieki i wychowania, U. Gruca-Miąsik (red.), Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Rostowska T., Borchet J. (2016), Proces parentyfikacji w kontekście teorii systemowej, Roczniki Pedagogiczne, 8 (44), 3, s. 5-21.
Schier K. (2010), „Gdy dziecko staje się rodzicem” - odwrócona troska, czyli zjawisko parentyfikacji w rodzinie, (w:) Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia
w dorosłości, B. Tryjarska (red.), s. 63-80, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Seligman M., Walker E., Rosenhan D. (2003), Psychopatologia, Poznań: Zysk i S-ka.
Siewierska A., Śliwczyńska J., Misiec M., Namysłowska I. (2010), Więzi czy wiązania - przebieg procesu separacji międzypokoleniowej w rodzinach dorastającej młodzieży, (w:) Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości, B. Tryjarska (red.), s. 81-97, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Szukalski P. (2004), Rodziny i gospodarstwa domowe w Polsce i w krajach UE, (w:) Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim, W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski (red.), s. 23-47, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Trzęsowska-Greszta E., Sikora R., Kopeć W. (2014), Typ relacji w rodzinie a ryzyko depresji w fazie dorastania - w ujęciu teorii systemowej rodzin, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 3(19),186-204.
Tyszka Z. (1974), Socjologia rodziny, Warszawa: PWN.
Tyszkowa M. (1974), Charakterystyka typowych środowisk wychowawczych: rodzinnego, szkolnego i pozaszkolnego, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 3, s. 2–7.
Walęcka-Matyja K. (2009), Zachowania agresywne i ich predyktory osobowościowe
u młodzieży z rodzin o zróżnicowanej strukturze, Polskie Forum Psychologiczne, 14, 2,
s. 195-207.
Walęcka-Matyja K. (2009), Zachowania społeczne młodzieży a uwarunkowania rodzinne i oso-bowościowe, Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Walęcka-Matyja K. (2010), Rodzinne uwarunkowania poczucia bezpieczeństwa młodzieży
z rodzin pełnych i niepełnych zrekonstruowanych, (w:) Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego, T. Rostowska, A. Jarmołowska (red.), s. 46-64, Warszawa: Difin.
Walęcka-Matyja K. (2013), Jakość klimatu emocjonalnego rodzin pochodzenia adolescentów jako predyktor ich kompetencji emocjonalnych, Studia Dydaktyczne, 24-25, s. 273-287.
Walęcka-Matyja K. (2013), Między zaradnością a bezradnością młodzieży z rodzin o zróż-nicowanej strukturze, Psychologia Wychowawcza, 4, s. 93-115.
Wysota M., Pilarska A., Adamczyk K. (2014), Specyfika funkcjonowania rodziny w percepcji adolescentów i młodych dorosłych a formowanie się ich tożsamości, Psychologia Rozwojowa, 19, s. 103-120.