Jak cytować
Czerwińska, K. (2018). W trosce o wspomaganie rozwoju osób tracących wzrok w późnej dorosłości. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 34(2), 496-511. Pobrano z https://fidesetratio.com.pl/ojs/index.php/FetR/article/view/570
Język / Language
Słowa kluczowe
Abstrakt
Late adulthood is a natural phase of the life cycle, characterized by high diversity. Evident heterogeneity of capacities and needs of elderly persons calls for adopting individual approach towards analyzing their development and taking into consideration certain qualities, normative in that phase of life, such as reduced functional efficiency resulting from biological changes, change of life priorities resulting from social and professional activities, now different from previously performed ones, increased thoughtfulness and self-awareness. The need to support the development of elderly persons and to assist them by significant others as well as by professionals comes up when deteriorating health results in disability which impedes person’s daily functioning and their autonomy. Statistical data show that the rate of acquisition of visual impairment by persons over 65 increases steadily, and demographic prognoses indicate that the population of persons with visual impairment acquired in late adulthood will continue growing. Due to the social significance of the problem, the author of the article has made an attempt to describe the specific character of supporting the development of an elderly person who is losing vision while taking into account immediate functional implications of the acquired impairment.
Bibliografia
Bee H., (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Berger S., (2011), The Meaning of Leisure for Older Adults Living With Vision Loss, OTJR: Occupation, Participation and Health, Vol. 31, No. 4, s. 193-199.
Berger S., (2012), Is My World Getting Smaller? The Challenges of Living with Vision Loss, Journal of Visual Impairment & Blindness, Vol. 106, No. 1, s. 5-16.
Bręczewski, G., (2010), Wybrane psychospołeczne aspekty niepełnosprawności. W kierunku rozwojowej wizji procesu rehabilitacji, Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu.
Bręczewski G., (2015), O potrzebie promowania rozwojowej koncepcji niepełnosprawności, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, nr 1, s. 18-36.
Brzezińska, A.I., (2005), Jak skutecznie wspomagać rozwój?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A.I. Brzezińska (red.), s. 683-708, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Brzezińska A.I., Hejmanowski Sz., (2005), Okres późnej dorosłości. Jak rozpoznać ryzyko
i jak pomagać?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A.I. Brzezińska (red.), s. 623-664, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Butlewski M., (2017), Starzenie się społeczeństw europejskich wyzwaniem dla ergonomii przemysłowej, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, nr 4(25), s. 28-56.
Cimarolli V., Reinhardt J., Horowitz A., (2006), Perceived overprotection: Support gone bad?, Journals of Gerontology: Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, nr 61, s. 18 –23.
Cole B.L., (2011), Low-Vision Care: We Are Doing Better but Not Well Enough, Clinical and Experimental Optometry, nr 94, s. 119-120.
Court H., McLean G., Guthrie B., Mercer S.W., Smith D.J., (2014), Visual impairment is associated with physical and mental comorbidities in older adults: a cross-sectional study, BioMed Central Medicine, nr 12(181), s. 1-8.
Dworak A., (2015), Zdrowie jako determinant ludzkiego potencjału, Chowanna, nr 1(44),
s. 151-163.
Evans B.J.W., Rowlands J., (2004), Correctable visual impairment in older people: a major unmet need, Ophthalmic & Physiological Optics, nr 24, s. 161-180.
Janiszewska-Rain J., (2005), Okres późnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał ludzi w wieku podeszłym?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A.I. Brzezińska (red.), s. 591-622, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Jones G.C., Rovner, B.W., Crews, J.E., Danielson, M.L., (2009), Effects of Depressive Symptoms on Health Behavior Practices Among Older Adults With Vision Loss, Rehabilitation Psychology, Vol. 54, No. 2, P. 164 –172.
Kaja B.M., (2004), Wspomaganie rozwoju, czyli „dobrze jest mieć przyjaciół we wszystkich okolicznościach życia”, (w:) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, Tom VI, B. Kaja (red.), s. 11-25, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Kaja B.M., (2010), Psychologia wspomagania rozwoju. Zrozumieć świat życia człowieka, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kelly M., (1995), Consequences of Visual Impairment on Leisure Activities of the Elderly: Elders with vision impairment need additional information and assistance to achieve adaptation in the area of vision and vision-related tasks, Geriatric Nursing, Vol. 16, No. 6, P. 273-275.
Kielar-Turska M., (2003), Analiza pola semantycznego terminów związanych ze wspo-maganiem rozwoju, (w:) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, Tom V, B. Kaja (red.), s. 11-24, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Klimek E., Wizner B., Skalska A., Grodzicki T., (2012), Stan wzroku i słuchu u osób w wieku podeszłym, (w:) Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), s. 95-108, Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
Kowalik S., (2008), Osoby niepełnosprawne i psychologiczne aspekty ich rehabilitacji,
(w:) Psychologia kliniczna, Tom II, H. Sęk (red.), (s. 273-286). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leszczyńska-Rejchert A., (2007), Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Leszczyńska-Rejchert A., (2012), Stereotypy starości w perspektywie społeczno-pedagogicznej, (w:) Stereotypy a starość i niepełnosprawność, A. Leszczyńska-Rejchert, E. Kantowicz (red.), s. 17-27, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
McDonnell P.J., Lee, P., Spritzer, K., Lindblad, A.S., Hays, R.D., (2003), Associations of presbyopia with VisionTargeted Health-Related Quality of Life, Archives of Ophthalmology, nr 121, s. 1577-1581.
Mielczarek A., (2010), Człowiek stary w domu pomocy społecznej z perspektywy polityki społecznej
i pracy socjalnej, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Pichalski R., (2014), Psychospołeczne uwarunkowania funkcjonowania osób w podeszłym wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pokharel G.P., Selvaraj S., Ellwein L.B., (1998), Visual Functioning and Quality of Life Outcomes among Cataract Operated and Unoperated Blind Populations in Nepal, British Journal of Ophthalmology, nr 82, s. 606-610.
Schulz E.K., (2005), The meaning of spirituality for individuals with disabilities, Disability and Rehabilitation, nr 27(21), s. 1283-1295.
Skalska A., (2011), Ograniczenie sprawności funkcjonalnej osób w podeszłym wieku, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, tom IX, nr 1, s. 50–59.
Skrzypińska, K., (2008), Duchowe dążenia jako wyraz ekspresji dojrzałej osobowości, Psychologia Rozwojowa, nr 13(4), s. 9-18.
Steuden S., (2012), Psychologia starzenia się i starości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Steuden S., (2016), Starzenie się z godnością, (w:) Starość. Jak ją widzi psychologia, M. Kielar-Turska (red.), s. 467-487, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Straś-Romanowska M., (2003), Wspomaganie ludzkiego rozwoju w świetle założeń dotyczących jego ukierunkowania, (w:) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja
i psychokorekcja, Tom V, B. Kaja (red.), s. 40-54, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Szarota Z., (2010), Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Tedeschi R.G., Calhoun L.G., (2004), Posttraumatic growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence, Psychological Inquiry, nr 15 (1), s. 1-18.
Wang C.-W., Chan C.L.W., Chi I., (2014), Overview of Quality of Life Research in Older People with Visual Impairment, Advances in Aging Research, nr 3, s. 79-94.
Wójcik T., (2014), Starość a religia, (w:) Starość darem, zadaniem i wyzwaniem. Wybór materiałów konferencyjnych, A.A. Zych (red.), s. 424-435, Sosnowiec-Dąbrowa Górnicza: Sto-warzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem” w Dąbrowie Górniczej.
Young Y., Frick K.D., Phelan E.A., (2009), Can successful aging and chronic illness coexist in the same individual? A multidimensional concept of successful aging, Journal of American Medical Directions Association, nr 10(2), s. 87-92.
Berger S., (2011), The Meaning of Leisure for Older Adults Living With Vision Loss, OTJR: Occupation, Participation and Health, Vol. 31, No. 4, s. 193-199.
Berger S., (2012), Is My World Getting Smaller? The Challenges of Living with Vision Loss, Journal of Visual Impairment & Blindness, Vol. 106, No. 1, s. 5-16.
Bręczewski, G., (2010), Wybrane psychospołeczne aspekty niepełnosprawności. W kierunku rozwojowej wizji procesu rehabilitacji, Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu.
Bręczewski G., (2015), O potrzebie promowania rozwojowej koncepcji niepełnosprawności, Niepełnosprawność i Rehabilitacja, nr 1, s. 18-36.
Brzezińska, A.I., (2005), Jak skutecznie wspomagać rozwój?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A.I. Brzezińska (red.), s. 683-708, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Brzezińska A.I., Hejmanowski Sz., (2005), Okres późnej dorosłości. Jak rozpoznać ryzyko
i jak pomagać?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A.I. Brzezińska (red.), s. 623-664, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Butlewski M., (2017), Starzenie się społeczeństw europejskich wyzwaniem dla ergonomii przemysłowej, Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, nr 4(25), s. 28-56.
Cimarolli V., Reinhardt J., Horowitz A., (2006), Perceived overprotection: Support gone bad?, Journals of Gerontology: Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, nr 61, s. 18 –23.
Cole B.L., (2011), Low-Vision Care: We Are Doing Better but Not Well Enough, Clinical and Experimental Optometry, nr 94, s. 119-120.
Court H., McLean G., Guthrie B., Mercer S.W., Smith D.J., (2014), Visual impairment is associated with physical and mental comorbidities in older adults: a cross-sectional study, BioMed Central Medicine, nr 12(181), s. 1-8.
Dworak A., (2015), Zdrowie jako determinant ludzkiego potencjału, Chowanna, nr 1(44),
s. 151-163.
Evans B.J.W., Rowlands J., (2004), Correctable visual impairment in older people: a major unmet need, Ophthalmic & Physiological Optics, nr 24, s. 161-180.
Janiszewska-Rain J., (2005), Okres późnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał ludzi w wieku podeszłym?, (w:) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A.I. Brzezińska (red.), s. 591-622, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Jones G.C., Rovner, B.W., Crews, J.E., Danielson, M.L., (2009), Effects of Depressive Symptoms on Health Behavior Practices Among Older Adults With Vision Loss, Rehabilitation Psychology, Vol. 54, No. 2, P. 164 –172.
Kaja B.M., (2004), Wspomaganie rozwoju, czyli „dobrze jest mieć przyjaciół we wszystkich okolicznościach życia”, (w:) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, Tom VI, B. Kaja (red.), s. 11-25, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Kaja B.M., (2010), Psychologia wspomagania rozwoju. Zrozumieć świat życia człowieka, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kelly M., (1995), Consequences of Visual Impairment on Leisure Activities of the Elderly: Elders with vision impairment need additional information and assistance to achieve adaptation in the area of vision and vision-related tasks, Geriatric Nursing, Vol. 16, No. 6, P. 273-275.
Kielar-Turska M., (2003), Analiza pola semantycznego terminów związanych ze wspo-maganiem rozwoju, (w:) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, Tom V, B. Kaja (red.), s. 11-24, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Klimek E., Wizner B., Skalska A., Grodzicki T., (2012), Stan wzroku i słuchu u osób w wieku podeszłym, (w:) Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), s. 95-108, Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
Kowalik S., (2008), Osoby niepełnosprawne i psychologiczne aspekty ich rehabilitacji,
(w:) Psychologia kliniczna, Tom II, H. Sęk (red.), (s. 273-286). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leszczyńska-Rejchert A., (2007), Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Leszczyńska-Rejchert A., (2012), Stereotypy starości w perspektywie społeczno-pedagogicznej, (w:) Stereotypy a starość i niepełnosprawność, A. Leszczyńska-Rejchert, E. Kantowicz (red.), s. 17-27, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
McDonnell P.J., Lee, P., Spritzer, K., Lindblad, A.S., Hays, R.D., (2003), Associations of presbyopia with VisionTargeted Health-Related Quality of Life, Archives of Ophthalmology, nr 121, s. 1577-1581.
Mielczarek A., (2010), Człowiek stary w domu pomocy społecznej z perspektywy polityki społecznej
i pracy socjalnej, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Pichalski R., (2014), Psychospołeczne uwarunkowania funkcjonowania osób w podeszłym wieku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pokharel G.P., Selvaraj S., Ellwein L.B., (1998), Visual Functioning and Quality of Life Outcomes among Cataract Operated and Unoperated Blind Populations in Nepal, British Journal of Ophthalmology, nr 82, s. 606-610.
Schulz E.K., (2005), The meaning of spirituality for individuals with disabilities, Disability and Rehabilitation, nr 27(21), s. 1283-1295.
Skalska A., (2011), Ograniczenie sprawności funkcjonalnej osób w podeszłym wieku, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, tom IX, nr 1, s. 50–59.
Skrzypińska, K., (2008), Duchowe dążenia jako wyraz ekspresji dojrzałej osobowości, Psychologia Rozwojowa, nr 13(4), s. 9-18.
Steuden S., (2012), Psychologia starzenia się i starości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Steuden S., (2016), Starzenie się z godnością, (w:) Starość. Jak ją widzi psychologia, M. Kielar-Turska (red.), s. 467-487, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Straś-Romanowska M., (2003), Wspomaganie ludzkiego rozwoju w świetle założeń dotyczących jego ukierunkowania, (w:) Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja
i psychokorekcja, Tom V, B. Kaja (red.), s. 40-54, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Szarota Z., (2010), Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Tedeschi R.G., Calhoun L.G., (2004), Posttraumatic growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence, Psychological Inquiry, nr 15 (1), s. 1-18.
Wang C.-W., Chan C.L.W., Chi I., (2014), Overview of Quality of Life Research in Older People with Visual Impairment, Advances in Aging Research, nr 3, s. 79-94.
Wójcik T., (2014), Starość a religia, (w:) Starość darem, zadaniem i wyzwaniem. Wybór materiałów konferencyjnych, A.A. Zych (red.), s. 424-435, Sosnowiec-Dąbrowa Górnicza: Sto-warzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem” w Dąbrowie Górniczej.
Young Y., Frick K.D., Phelan E.A., (2009), Can successful aging and chronic illness coexist in the same individual? A multidimensional concept of successful aging, Journal of American Medical Directions Association, nr 10(2), s. 87-92.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.generic.usageStats.noStats##