Keywords
Vatican II
Dominikus Böhm
How to Cite
Abstract
The article presents the church of St. Joseph in Zabrze by Dominikus Böhm as an architecturally unique object from the first half of the 20th century. When describing the spatial arrangement of the temple defined in the appropriate language of artistic and symbolic expression, the historicist element is emphasized as being of primary importance over the modernist one in the construction of the sacral arrangement. Consequently, preservation of the authentic historicizing content, after the post-conciliar changes in the liturgical arrangement of the interior in the second half of the 20th century, proves the originality of the concept of St. Joseph’s church, inspired by Romanesque, Gothic and even ancient Rome architecture. Simultaneously-introduced modernism refines the above content, which is related to a real return to the sources of early Christian thought. All this corresponds to the work of Dominikus Böhm. The universality of his architecture, after years of pre-conciliar use, responds well to the changes in the liturgical renewal of Vatican II. The sensitivity of the interior of the church in Zabrze to liturgical and cultural changes proves a high quality of his artistic work.
References
Adam, A. (1985). Grundrriss Liturgie. Freiburg: Herden Verlag.
Bogdan, M. (2013). Architektura gotycka jako źródło inspiracji w kształtowaniu współczesnych budowli sakralnych. Opole: Politechnika Opolska.
Bogdan, M. (2023a). Architektura przedsoborowa kościoła pw. św. Józefa w Zabrzu autorstwa Dominikusa Böhma a posoborowa odnowa liturgiczna. Liturgia Sacra, 2(62), 195-223. https://doi.org/10.25167/ls.5048
Bogdan, M. (2023b). Dzieło opata z Saint-Denis a architektura gotycka południowej Polski, Mistyka, cystersi, ołtarz – L’œuvre de l’abbé de Saint-Denis et l’architecture gothique au sud de la Pologne. La mystique, les cisterciens, l’autel. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Chojecka, E., Gorzelnik, J., Kouma, I., Szczypta-Gwiazda, B. (2009). E. Chojecka (ed.), Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku. Katowice: Muzeum Śląskie w Katowicach.
Danilewicz, J. (1948). Kościół i jego wnętrze w świetle przepisów prawno-liturgicznych. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.
Forstner, D. (1990). Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Guardini, R. (1987). Znaki święte. Wrocław: Wydawnictwo Księgarni Archidiecezjalnej.
Inter Oecumenici. Instrukcja Wykonawcza, (1964). Rzym: Święta Kongregacja Obrzędów. Stolica Apostolska.
Joedicke, J. (1961). Églises allemandes 1930-1960. L’Architecture d’Aujourd’hui, 96, 30-31.
KPK – Kodeks Prawa Kanonicznego, (1983). Rzym: Dokument Stolicy Apostolskiej.
Konstytucja Apostolska Sacrale Disciplinae Leges (1987), Z kodeksu Prawa Kanonicznego KPK. (In:) J. Miazek (ed.), To czyńcie na moją pamiątkę, Eucharystia w dokumentach Kościoła, 308-315. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Kozłowski, D. (1999). Mój ulubiony budynek. Zagubiona świątynia albo podróż (sentymentalna) do miejsc i rzeczy. Architektura – Murator, 7(10), 56-57.
Langkamer, H. (1984). Słownik biblijny. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Miazek, J. (ed.), (1987). To czyńcie na moją pamiątkę, Eucharystia w dokumentach Kościoła. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Mszał Rzymski (Roman Missal) (1987), Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego OWMR. (In:) J. Miazek (ed.), To czyńcie na moją pamiątkę, Eucharystia w dokumentach Kościoła, 81-153. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Mszał Rzymski (Roman Missal), (2002), Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego OWMR. Rzym: Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
Muck, H. (1987). Liturgische Erneuerung und kirchliches Bauen.KuK, 50(3), 190.
Nyga, J. (1990). Architektura sakralna a ruch odnowy liturgicznej, Katowice.
OWMR – Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (1975). Rzym: Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
OWMR – Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (2002). Rzym: Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
Pigafetta, G., Mastrorilli, A. (2004). Paul Tournon Architecte (1881-1964): Le Moderniste sage. Sprimont: Pierre Mardaga éditeur.
Pontyfikał Rzymski (1978), Obrzęd poświęcenia kościoła i ołtarza, Rzym: Stolica Apostolska.
Święta Kongregacja Obrzędów, (1987). Instrukcja Eucharisticum mysterium. (In:) J. Miazek (ed.), To czyńcie na moją pamiątkę, Eucharystia w dokumentach Kościoła, 154-190, Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Wagner, T. (2002). Symbol, forma, tradycja. Architektura sakralna Dominikusa Böhma w Zabrzu. Budownictwo Sakralne i Monumentalne 2002. (IV Międzynarodowa konferencja naukowo-techniczna, Białystok, 9-10 maja 2002), Białystok: Wydaw. Politechniki Białostockiej, 2002, 417-427.
Wagner, T. (2003). Zabrze: nieznane oblicza Śląskiej Architektury. Katowice-Zabrze: Towarzystwo Miłośników Zabrza.
Wagner, T. (2013). Architektura modernistyczna w Zabrzu. Zabrze: Urząd Miejski w Zabrzu.
Żurakowska, E.M. (2011). Twórczość Dominikusa Böhma na Śląsku. Przestrzeń i Forma, 16, 623-654.
Żurakowska, E.M. (2012). Twórczość Dominikusa Böhma na Śląsku – Część 3. Przestrzeń i Forma, 18, 291-304.