Słowa kluczowe
obraz siebie
płodność
stres traumatyczny
Jak cytować
Abstrakt
Nowotwór gruczołu piersiowego wiąże się z zagrożeniem życia, doświadczaniem wielu negatywnych konsekwencji tej choroby, w tym zmian w obrazie ciała. Piersi stanowią bardzo ważny obszar w ciele kobiety, będący atrybutem jej kobiecości, płodności i macierzyństwa. Rakowi piersi jako potencjalnemu traumatycznemu wydarzeniu, mogą towarzyszyć negatywne reakcje, takie jak zespół stresu pourazowego (PTSD) lub pozytywne zmiany, takie jak wzrost pourazowy (PTG).
Bibliografia
Andrykowski, M.A., Curran, S.L., Studts, J.L., Cunningham, L., Carpenter, J.S., McGrath, P.C., i in. (1996). Psychosocial adjustment and quality of life in women with breast cancer and benign breast problems: A controlled comparison, Journal of Clinical Epidemiology, 49, 827-834.
Antoni, M.H., Lehman, J.M., Klibourn, K.M., Boyers, A.E., Culver, J.L., Alferi, S.M., i in. (2001). Cognitive-behavioral stress management intervention decreases the prevalence of depression and enhances benefit finding among women under treatment for early-stage breast cancer, Health Psychology, 20, 20-32.
APA (2002). DSM-IV-TR Criteria for PTSD, Psychiatric News, 37, 20–25.
Bellizzi, K.M., Blank, T.O. (2006). Predicting posttraumatic growth in breast Cancer survivors, Health Psychology, 25, 47-56.
Bloom, J.R. (2002). Surviving and thriving? Psycho-Oncology, 11, 89–92.
Bulsa, M., Rzepa, T., Foszczyńska-Kłoda, M. i wsp. (2002). Stan psychiczny kobiet po mastektomii. Doniesienie z badań, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 11, 55-70.
Choi, E.K., Kim, I.‐R., Chang, O., i in. (2014). Impact of chemotherapy‐induced alopecia distress on body image, psychosocial well‐being, and Depression in breast cancer patients, Psychooncology, 23, 1103‐1110.
Chojnacka-Szawłowska, G. (2012). Psychologiczne aspekty przewlekłych chorób somatycznych, Warszawa: Vizja Press & IT.
Chojnacka-Szawłowska, G. (1994). Następstwa psychologiczne nowotworu gruczołu piersiowego
i narządów rodnych, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Cordova, M.J., Cunningham, L.L.C., Carlson, C.R., Andrykowski, M.A. (2001a). Social constraints, cognitive processing, and adjustment to breast cancer, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, 706-711.
Cordova, M.J., Cunningham, L.L.C., Carlson, C.R., Andrykowski, M.A. (2001b). Posttraumatic growth following breast cancer: A controlled comparison study, Health Psychology, 20, 176−185.
Czerw, A.I., Marek, E., Deptała, A. (2015). Use of the mini-MAC scale in the evaluation of mental adjustment to cancer, Contemporary Oncology, 19, 414–119.
Danhauer, S.C., Russell, G., Case, L.D., Sohl, S.J., Tedeschi, R.G., Addington, E.L., Avis, N.E. (2015). Trajectories of posttraumatic growth and associated characteristics in women with breast cancer, Annals of Behavioral Medicine, 49, 650–659.
Deimling, G.T., Bowman, K.F., Sterns, S., Wagner, L.J., Kahana, B. (2006). Cancerrelated health worries and psychological distress among older adult, long-term cancer survivors, Psycho-Oncology, 15, 306-320.
Deimling, G.T., Kahana, B., Bowman, K.F., Schaefer, M.L. (2002). Cancer survivorship and psychological distress in later life, Psycho-Oncology, 11, 479–494.
de Walden-Gałuszko, K. (1992). Wybrane zagadnienia psychoonkologii i psychotanatologii: psychologiczne aspekty choroby nowotworowej, umierania i śmierci, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
de Walden-Gałuszko, K. (2011). Psychoonkologia w praktyce klinicznej, Warszawa: PZWL.
Domanowska, G., Trzęsowska-Greszta, E., Ćwiklińska-Zaborowicz, A. (2018). Odkrywanie wartości życia w chorobie nowotworowej, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 1, 202-218.
Gallagher, J., Parle, M., Cairns, D. (2002). Appraisal and psychological distress six months after diagnosis of breast cancer, British Journal of Health Psychology, 7, 365–376.
Fallowfield, L., Jenkins, V. (2015). Psychosocial/survivorship issues in breast cancer: are we doing better? Journal of the National Cancer Institute, 107, 335.
Groarke, A., Curtis, R., Groarke, J.M., Hogan, M.J., Gibbons, A., Kerin, M. (2017). Post-traumatic growth in breast cancer: How and when do distress and stress contribute? Psycho-Oncology, 26, 967–974.
Ignatowicz-Pacyna, A. (2016). Rak piersi (rak gruczołu piersiowego), (w:) A. Ignatowicz-Pacyna, B. Izmajłowicz, R. Andrzejczak, Ł. Matusiak (red.), Podstawy onkologii, 53–57, Wałbrzych: Wydawnictwo Uczelniane Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu.
Jassem, J., Krzakowski, M. (2013). Rak piersi. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych, Warszawa: Wyd. CMKP.
Jassem, J., Krzakowski, M., Bobek-Billewicz, B. (2018). Breast Cancer, Oncology in Clinical Practice, 14, 171-215..
Joseph, S., Linley, P.A. (2006). Growth following adversity: Theoretical perspectives and implications for clinical practice, Clinical Psychology Review, 26, 1041–1053.
Klimowicz, M., Drabek, M. (2007). Pisanie raka piersi. Internet jako źródło wiedzy i kreowania wizerunku choroby, (w:) E. Zierkiewicz, A. Łysak (red.), Kobieta i (b)rak. Wizerunki raka piersi w kulturze, Wrocław: MarMar.
Kordek, R., Woźniak, L., Biernat, W. (2001). Nowotwory – zarys Patologii Onkologicznej. Akademia Medyczna w Łodzi, Katedra Onkologii, Zakład Patologii Nowotworów, Łódź.
Koszarowski, T., Kułakowski, A., Lewiński, T. (1981). Chirurgia Onkologiczna, Warszawa: PZWL.
Kozaka, J. (2015). Kliniczny przebieg choroby nowotworowej a przystosowanie psychiczne, Current Gynecologic Oncology, 13, 27–43.
Krawczyk, A. (2013). Zmęczenie i strategie zmagania się z chorobą nowotworową na różnych etapach leczenia, Sztuka Leczenia, 1, 21–30.
Kurowecki, D., Fergus, K.D. (2014). Wearing my heart on my chest: dating, new relationships, and the reconfiguration of self‐esteem after breast cancer. Psychooncology, 23, 52-64.
Lachowicz, M., Etowska, M. (2017). Poziom jakości życia kobiet po przebytym zabiegu mastektomii, Gdańsk: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania.
Lazarus, R.S. (1993). Coping theory and research: past, present, and future, Psychosomatic Medicine, 55, 234–247.
Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping, New York: Springer US.
Lechner, S.C., Carver, C.S., Antoni, M.H., Weaver, K.E., Phillips, K.M. (2006). Curvilinear associations between benefit finding and psychosocial adjustment to breast cancer, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74, 828 – 840.
Lindstrom, C.M., Cann, A., Calhoun, L.G., Tedeschi, R.G. (2013). The relationship of core belief challenge, rumination, disclosure, and sociocultural elements to posttraumatic growth, Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 5, 50 –55.
Manne, S., Ostroff, J., Winkel, G., Goldstein, L., Fox, K., Grana, G. (2004). Posttraumatic growth after breast cancer: Patient, partner, and couple perspectives, Psychosomatic Medicine, 66, 442-454.
Maush, K. (2002). Radzenie sobie ze stresem a stan zdrowia w kontekście badań psychoneuroimmunologicznych, (w:) I. Heszen-Niejodek (red.), Konteksty stresu psychologicznego, 128-137, Katowice: Wyd.US.
Moreira, H., Canavarro, M.C. (2010). A longitudinal study about the body image and psychosocial adjustment of breast cancer patients during the course of the disease, European Journal Oncology Nursing: the Official Journal of European Oncology Nursing Society, 14, 263-270.
Moreira, H., Silva, S., Canavarro, M.C. (2010). The role of appearance investment in the adjustment of women with breast cancer, Psychooncology, 19, 959-966.
Mystakidou, K., Tsilika, E., Parpa, E., Kyriakopoulos, D., Malamos, N., Damigos, D. (2008). Personal growth and psychological distress in advanced breast cancer, Breast, 17, 382–386.
O’Donnell, M.L., Elliot, P., Wolfgang, B.J., Creamer, M. (2007). Posttraumatic appraisals in the development and persistence of posttraumatic stress symptoms, Journal of Traumatic Stress, 20, 173-182.
Omne-Ponten, M., Holmberg, L., Burns, T., Adami, H., & Bergstrom, R. (1992). Determinants of the psycho-social outcome after operation for breast cancer: Results of a prospective comparative interview study following mastectomy and breast conservation, European Journal of Cancer, 28, 1062–1067.
Park, C. L. (2010). Making sense of the meaning literature: An integrative review of meaning making and its effects on adjustment to stressful life events, Psychological Bulletin, 136, 257–301.
Pawłowski, B. (2009). Biologia atrakcyjności człowieka, Warszawa: Wydawnictwo UW.
Petrie, K.J., Buick, D.L., Weinman, J., Booth, R.J. (1999). Positive effects of illness reported by myocardial infarction and breast cancer patients, Journal of Psychosomatic Research, 47, 537-543.
Piotrowski, J. (2014). Rak piersi, (w:) A. Kułakowski i A. Skowrońska-Gardas (red.), Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny, 106–118, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Romeo, A., Ghiggia, A., Tesio, V., Di Tella, M., Torta, R., Castelli, L. (2017). Post-traumatic growth, distress and attachment style among women with breast cancer, Journal of Psychosocial Oncology, 35, 309 –322.
Ruini, C., Vescovelli, F., Albieri, E. (2013). Post-traumatic growth in breast cancer survivors: New insights into its relationships with wellbeing and distress, Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 20, 383–391.
Rucińska, M., Chrystowska-Jabłońska, B., Rogiewicz, M., Wojtasik, N. (2015). Choroba nowotworowa – wprowadzenie, (w:) M. Rogiewicz (red.), Praktyczny podręcznik psychoonkologii dorosłych, 23–80, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Rucińska, M., Rogiewicz, M., Chrystowska-Jabłońska, B., de Walden-Gałuszko, K. (2015). Etapy chorowania oraz leczenia przeciwnowotworowego i hematologicznego,
(w:) M. Rogiewicz (red.), Praktyczny podręcznik psychoonkologii dorosłych, 81–162, Kraków: Medycyna Praktyczna.
Sears, S.R., Stanton, A.L., Danoff-Burg, S. (2003). The yellow brick road and the emerald city: Benefit finding, positive reappraisal coping, and posttraumatic growth in women with early-stage breast cancer, Health Psychology, 22, 487-497.
Shaw, L.‐K., Sherman, K., Fitness, J. (2015). Dating concerns among women with breast cancer or with genetic breast cancer susceptibility: a review and meta-synthesis, Health Psychology Review, 9, 491‐505.
Shaw, L.‐K., Sherman, K.A., Fitness, J. (2016). Breast Cancer Network Australia. Women's experiences of dating after breast cancer, Journal Psychosocial Oncology, 34, 318-335.
Soo, H., Sherman, K.A. (2015). Rumination, psychological distress and post-traumatic growth in women diagnosed with breast cancer, PsychoOncology, 24, 70–79.
Spiegel, D. (2007). Cancer (in:) G. Fink (ed.), Encyclopedia of stress, 378-384, New York: Academic Press.
Ślubowska, M., Ślubowski, T. (2008). Problemy psychosocjalne w raku piersi, Psychoonkologia, 12, 14-25.
Takahashi M., Ohno S., Inoue H. i wsp. (2008), Impact of breast cancer diagnosis and treatment on women’s sexuality: a survey of Japanese patients, Psycho-Oncology, 17, 901–907.
Taku, K., Cann, A., Tedeschi, R. G., Calhoun, L.G. (2015). Core beliefs shaken by an earthquake correlate with posttraumatic growth, Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 7, 563–569.
Tedeschi, R.G., Calhoun, L.G. (2004). Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15, 1-8.
Tedeschi, R.G., Park, C.L., Calhoun, L.G. (1998). The LEA series in personality and clinical psychology. Posttraumatic growth: Positive changes in the aftermath of crisis, Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Wang, A.W.T., Chang, C.S., Chen, S.T., Chen, D.R., Hsu, W.Y. (2014). Identification of posttraumatic growth trajectories in the first year after breast cancer surgery, Psycho-Oncology, 23, 1399–1405.
White, C.A. (2000). Body image dimensions and cancer: a heuristic cognitive behavioural model. Psychooncology, 9, 183-192.
Wirga, M., Nawara, I., Malec, A., Wirga, A., Działa, A. (2002). Poznawcze i emocjonalne aspekty choroby nowotworowej - model terapeutycznej interwencji w kryzysie emocjonalnym, duchowym i egzystencjalnym, Psychoonkologia, 6, 53-63.
Wojtyna, E., Życińska, J., Stawiarska, P. (2007). The influence of cognitive-behaviour therapy on quality of life and self-esteem in women suffering from breast cancer, Reports of Practical Oncology and Radiotherapy, 12, 109-117.
Zabora, J., Brintzenhofeszoc, K., Curbow, B., Hooker, C., & Piantadosi, S. (2001). The prevalence of psychological distress by cancer site, Psycho-Oncology, 10, 19–28.
Zdankiewicz-Ścigała, E. (2004). Jednostka w obliczu traumy. Analiza wybranych mechanizmów radzenia sobie z doświadczeniem traumatycznym, Kolokwia Psychologiczne, 12, 191-217.
Zierkiewicz, E., Łysak, A. (2007). Kobieta i (b)rak. Wizerunki raka piersi w kulturze, Wrocław: MarMar.